سرویس سیاسی ندای گیلان-فاطمه دوله:انتخابات رویدادی مهم در جوامع مدنی و شاخصی مهم از مشارکت و توسعه سیاسی است که در سایه حضور و انتخاب آگاهانه آحاد مردم در سرنوشت خود معنا می یابد. مشارکت در انتخابات، هم نمادی از آزادی اجتماعی- سیاسی، هم شاخصی از توسعه سیاسی است.
آنچه این روزها در کنار تبلیغات انتخاباتی خودنمایی می کند، تشویق به مشارکت حداکثری از سوی قشرها و طیف های مختلف جامعه است که از رسانه ها و شبکه های اجتماعی به گوش می رسد. همه آحاد مردم با با شعار نرای می دهم پس هستم» یک صدا شده اند تا بار دیگر شور و شعور ملی و سیاسی خودر ا به نمایش بگذارند.
اما انتخابات گاه با بی تفاوتی برخی افراد جامعه روبرو می شود به این معنا که شماری از مردم به دلایلی ممکن است حضور نیافتن در پای صندوق های رای و عدم شرکت در انتخابات را عملی در راستای احقاق حقوق و خواسته های خود در جامعه قلمداد کنند. برخی اما بر این دیدگاه هستند که رای ندادن مردم نه فقط به احقاق حقوق از دست رفته کمک نمی کند بلکه وضعیتی خلاف انتظار آنان را نتیجه می دهد.
در همین زمینه«محمد امین قانعی راد»، جامعه شناس و عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور تحلیل خبری ایرنا ، ضمن تاکید بر اهمیت انتخابات؛ مشارکت حداکثری مردم را زمینه ای برای تحقق خواسته های مدنی آنان دانست.

** با شرکت در انتخابات، تاثیر فعال و ایجابی بگذاریم
انتخابات به عنوان نمادی از مردم سالاری در جهان مدرن قلمداد می شود که می تواند زمینه ساز پویایی و توسعه سیاسی و عاملی برای تقویت جامعه مدنی باشد.
در همین زمینه قانعی راد گفت: در جوامع مدرن یا جوامع معاصر مهمترین سازوکاری که زندگی اجتماعی را شکل می دهد و در عرصه های مخلف تاثیر گذار است نهاد انتخابات است.
وی با اشاره به انتخابات 96 و ضرورت حضور و مشارکت مردم، افزود: در انتخابات کنونی ایران، شرایط و وضعیتی به وجود آمده است. به این معنا که جهت گیری های سیاسی خاصی در انتخابات حضور دارند که دو الگوی متفاوت زندگی و سیاست را به شهروندان ایرانی عرضه می کنند.اهمیت انتخابات در دوره کنونی بسیار اساسی است و هر شهروند ایرانی چه رای بدهد و چه رای ندهد در آینده نزدیک و دور به خاطر حضور در انتخابات می تواند به خود ببالد یا بخاطر عدم مشارکت، خود را ملامت کند.
وی در پاسخ به این پرسش که «چرا برخی از مردم در انتخابات و سرنوشت خود مشارکت نمی کنند»، پاسخ داد: کسانی که مشارکت نمی کنند بر این اعتقاد هستند که رای آنان تاثیرگذار نیست و نمی توانند چیزی را تغییر دهند. اتفاقی نمی افد و یه یک نوع از خودبیگانگی سیاسی دچار شده اند که در بخشی از جامعه ایران وجود دارد.
قانعی راد با اشاره به دلایل از خود بیگانگی سیاسی، اظهار کرد: این موضوع نتیجه بی توجهی به آرای مردم است، به همین دلیل آنان تصمیم گرفته اند که از عرصه سیاست قهر کنند. این طیف از مردم به تعبیر خود تصمیم گرفته اند که وارد این بازی نمی شوند. اما باید بدانند که این به اصطلاح بازی، بسیار تاثیر گذار است.
« باید این افراد یا این قشر بی تفاوت جامعه را آگاه کرد که رای ندادن نیز یک کنش سیاسی است. رای ندادن مردم همیشه نتیجه ای عکس خواسته های آنان می دهد. در شرایطی بخشی از شهروندان رای نمی هند و اینگونه توجیه می کنند که رای ندادن آنان به نفع توسعه دموکراسی در جامعه خواهد بود. عدم رای دادن به معنای رای دادن است یعین کسی که رای نمی دهد در واقع تاثیر گذرا است اما این تاثیر یک تاثیر سلبی و انفعالی است . ما باید بیاییم و یک تاثیر فعال و ایجابی بگذاریم.»
وی با تاکید بر این موضوع که «عدم مشارکت در ایران بیشتر از روی ناآگاهی سیاسی است»، گفت: میان شهروندان عادی ما این گونه نیست که عدم مشارکت از روی آگاهی باشد بلکه عمدتا از روی ناآگاهی سیاسی است و کسانی رای نمی دهند که دچار از خودبیگانگی و انفعال سیاسی هستند. همین عدم آگاهی و انفعال آنها باعث شکل گیری مسیرهایی در جامعه می شود که ممکن است مورد پسند آنان نباشد.
این جامعه شناس با بیان اینکه «رای، تنها دارایی شهروندان عادی در عرصه سیاست است»، اظهار کرد: اینکه برخی شهروندان بگویند که چیزی تغییر نمی کند باید به آن بگوییم بسیاری از چیزها تغییر می کند یعنی نوع رایی که آنها می دهند هم در آینده جامعه ایران و هم در آینده فردی تاثیر گذار است .

**نتیجه انتخابات 96؛ در چند دهه آینده سیاسی ایران تاثیر گذار است

در اوج تبلیغات جریان های سیاسی حاضر در عرصه انتخابات 96، شور و شوق مردم برای حضور در انتخابات نیز بیشتر شده است. به طوری که همه طیف ها، جریان ها و قشرها و صنف های مختلف اجتماعی و فرهنگی جامعه مردم ضمن ترغیب مردم به مشارکت بر انتخاب آگانه نیز تاکید می کنند.
قانعی راد با بیان اینکه «نباید به انتخابات بی تفاوت باشیم»، گفت: در فردای بعد از انتخابات دو جهت گیری متفاوت خود را نشان می دهد که به طور مستقیم نه تنها سبک زندگی ما را تحت تاثیر قرار می دهد بلکه حتی با احساسات و عواطف ما نیز در ارتباط خواهد بود بنابراین نمی توان گفت رای دادن و ندادن هیچ تاثیری ندارد. ممکن است بعضی ها بگویند که با رای ندادن من اتفاقی نمی افتد من می خواهم بگویم که خیلی اتفاقات خواهد افتاد.
این جامعه شناس افزود: پیش بینی می شود که نتیجه انتخابات کنونی در چند دهه آینده سیاست در ایران تاثیر گذار خواهد بود. به نوبه خودم توصیه می کنم همه شهروندان ایرانی با هر عقیده و نظر در انتخابات مشارکت کنند و نقش خود را ایفا کنند
به گفته قانعی راد؛کسانی که می گویند ما نمی خواهیم در این عرصه مداخله کنیم باید بدانند که راهبرد کناره گیری، خود یک راهبرد در نتیجه انتخابات اثر می گذارد چنانکه در برهه هایی، عدم مشارکت درصد زیادی از مردم در انتخابات باعث شد که جریانی رد کشور رای بیاورد و به قدرت برسد که آثار منفی زیادی در حوزه های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی و فرهنگی کشور بر جای بگذارد. کسانی که با ادعای عدم تمایل به دخالت در انتخابات شرکت نمی کنند در واقع مداخله گر هستند و نوعی دخالت آنها به شیوه پارادوکسیکال(تناقض آمیز) در جهتی است که از آن دوری می کنند.
این تحلیگر سیاسی- اجتماعی تصریح کرد: هم اکنون صحنه انتخابات یک دوگانگی وجود دارد؛ دوگانگی میان دو الگوی حکومت داری اسلامی و جمهوری اسلامی است. اگر بخواهیم در چهارچوب وضعیت موجود این قضیه را تفسیر کنیم. یک الگوی جمهوری اسلامی است که از سوی یک جریان حاضر درا عرضه می شود و به جمهوریت، مردم، دموکراسی و به جامعه مدنی باور دارد.
به گفته وی این جریان با همه ضعف های احتمالی خود؛ در عین اینکه نگاه اسلامی دارد، به جمهوریت نظر دارد و نمی خواهد از اسلام و مذهب برای پیشبرد اهداف و منافع خود هزینه کند.
قانعی راد افزود: در مقابل جریانی است که مدعی نمایندگی حکومت اسلامی است. منظور از حکومت اسلامی، تصمیم گیری قشری از نخبگان مذهبی برای جامعه است. می توان گفت این جریان در واقع حاکم شدن تکنوکرات های مذهبی است.البته این به بخشی از نخبگان مذهبی نه همه آنان باز می گردد .
در دیدگاه این جامعه شناس؛ جریان دوم جریانی است که معتقداند در ازای تامین منافع مادی و اولیه مردم، به جای آنان فکر کنند و و برای آنان تصمیم بگیرند. درواقع الگوی تصمیم گیری متمرکز مبتنی بر تئوبوروکراسی است. اما در جمهوری اسلامی مبنا بر این است که مردم حق رای و نظر دارند و نقشی که به مردم داده می شود، نقش مهم و پررنگی است.
بنابراین مردم با هر باور و دیدگاهی، باید در انتخابات مشارکت کنند و فارغ از تعارضات موجود؛ آگاهانه انتخاب کنند و تصمیم بگیرند.