ندای گیلان:سخنگوی سابق هیات نمایندگی ایران در سازمان ملل گفت: PMD از قبل بر روی میز مذاکرات قرار گرفته و به تیم مذاکره‌کننده کنونی به رسیده است

علیرضا میریوسفی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در خصوص روند کنونی مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 گفت: سرمایه‌گذاری سنگینی از هر دو طرف برای مذاکرات هسته‌ای صورت گرفته شده است. در طول دو سال گذشته، رایزنی‌های سنگین و شبانه‌روزی در این باره برگزار شده و پیش از این نیز به مدت 10 سال مذاکرات دو طرف با فراز و نشیب جریان داشته است.

مسئول مطبوعاتی نمایندگی ایران در سازمان ملل در پاسخ به این سوال که اراده‌ها برای دستیابی به توافق از سوی طرفین را چگونه ارزیابی می‌کنید٬ اظهار داشت: در دو سال گذشته مذاکراتی بسیار فشرده در جریان بوده و روند جدیدی را شکل داده است. در فرهنگ آمریکایی‏، «ضرباهنگ» یا «مومنتوم» در امور روزمره اهمیت بسیاری دارد و این موضوع یکی از اساسی‌ترین ملاحظات آمریکایی‌ها را در تصمیم گیری‌های حساس تشکیل می دهد. در حال حاضر خوشبختانه با اهتمام مقام‌های ارشد دو طرف برای پیشبرد مذاکرات،  ضرباهنگ مناسبی در این زمینه به وجود آمده و همین شانس موفقیت مذاکرات را بیشتر می کند.

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی ادامه داد: باراک اوباما چندی پیش در مصاحبه‌ای با نشریه آتلانتیک به صراحت گفت که توافق احتمالی هسته‌ای با ایران را یادگار و میراث خود در سیاست خارجی آمریکا می‌داند.

وی ادامه داد: معمولا در این کشور، روسای جمهوری تلاش می‌کنند در دوران ریاست جمهوری‌شان از خود میراث ماندگاری به نفع منافع ملی این کشور به یادگار بگذارند. مثلا تنش زدایی و ایجاد رابطه با چین به عنوان میراث ماندگار ریچارد نیکسون شناخته می‌شود و اوباما هم سعی دارد چنین میراثی از خود به جا بگذارد، ولی این که تندروهای آمریکایی به وی اجازه این کار را می‌دهند یا خیر، موضوعی است که تا چند هفته دیگر مشخص خواهد شد.

میریوسفی با اشاره به سند استراتژی امنیت ملی آمریکا در سال 2015 تصریح کرد: در این سند توافق هسته‌ای با ایران یکی از عوامل موثر برای ایجاد ثبات در خاورمیانه ذکر شده و آمریکایی‌ها روی آن حساب زیادی کرده‌اند، با این حال در داخل آمریکا لابی‌های قدرتمند عبری – عربی وجود دارند که فشارهای بسیاری به دولت این کشور وارد می‌کنند.

وی افزود: سنت و روال حکومت در آمریکا نیز بر اساس اجماع و اقناع داخلی است و روسای جمهور٬ کمتر سعی می‌کنند با اتکای صرف به اختیارهای قانونی خود امور را پیس ببرند. به ویژه این موضوع، یعنی گرایش به اجماع سازی داخلی درباره  شخص اوباما پر رنگ‌تر است. با این حال، به عقیده من اگر اراده سیاسی کافی و آمادگی برای پرداخت برخی هزینه ها وجود داشته باشد، امکان اجماع‌سازی داخلی وجود دارد.

این پژوهشگر مسائل بین‌الملل در رابطه با وجود اراده و اجماع لازم از سوی ایران نیز خاطرنشان کرد: قطعا چنین اراده ای در ایران و نزد عالی‌ترین مقام‌های نظام وجود دارد و اینکه مذاکرات تا این مرحله پیش رفته، نشان دهنده همین جدیت و اراده است. در مورد اجماع، خوشبختانه ایران یک جامعه چندصدایی است و نظرات مختلفی ابراز می‌شود؛ ولی امیدوار هستم این تضارب آرا به اجماع ملی در این رابطه لطمه‌ای نزند و سیاست‌زدگی مبتلابه یک پرونده مهم و غیرجناحی در کشور نشود. به طور مثال بحث پروتکل الحاقی، یک بحث فنی و تخصصی است که مدت قابل توجهی یعنی حدود دو سال با در نظر گرفتن همه ملاحظات امنیتی‌اش در کشور اجرا شده و هیچ مشکلی به وجود نیاورده و طبیعتا نمی‌بایست این همه بحث و حساسیت در کشور به وجود آورد.

وی افزود: ممکن برخی از کشمکش‌های داخلی و گره زدن این مسائل به مسائل جناحی به این اجماع داخلی ضربه بزند و این به نفع مذاکره کنندگان کشورمان نیست.

رایزن و سخنگوی سابق هیات نمایندگی ایران در سازمان ملل با یادآوری عدم یکپارچگی میان مواضع گروه 1+5 ابراز داشت: یکی از مسائلی که موجب کندی و ایجاد دشواری در مذاکرات هسته‌ای می‌شود، همین تشتت آرایی است که در گروه 1+5 مشاهده می‌شود.

میریوسفی در رابطه با اراده هیات‌های اروپایی در مذاکرات نیز بیان کرد: ارزیابی‌ام این است که کشورهای اروپایی عموما تمایل زیادی برای حصول توافق هسته‌ای و پایان بخشیدن به تحریم‌ها دارند٬ تا بتوانند تجارت سنتی خود را با ایران از سر بگیرند، ولی در میان آنها نیز اختلاف نظرهایی وجود دارد و میزان موافقت یا مخالفت آن ها با توافق احتمالی هسته ای یکسان نیست.

این کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان این که معمولا سازنده‌ترین مواضع در کشورهای اروپایی از سوی آلمان ایراد می‌شود، عنوان کرد: در برخی از موارد، فرانسوی‌ها کارشکنی‌هایی را در مذاکرات  انجام داده‌اند. در مورد انگیزه‌های این رفتار دلایل متفاوتی ذکر شده؛ از جمله تایمز لندن چندی قبل درباره رفتارهای فرانسوی‌ها نوشته بود که بی‌تمایلی انگلیس در خصوص ایفای نقش سنتی‌اش در قبال کشورهای حاشیه خلیج فارس موجب ایجاد نوعی خلا شده و باعث گردیده فرانسه با استفاده از فرصت و با ملاحظات منافع اقتصادی و فروش‌های تسلیحاتی  نقش غیرسازنده‌ای در مذاکرات بازی کند.

وی در رابطه با چین و روسیه در مذاکرات ایران و 1+5  یادآور شد: به نظرم چین تمایلی به تداوم تحریم‌ها ندارد، چراکه در شرایط عادی و فارغ از تحریم ها می‌تواند منافع تجاری‌اش با ایران را بهتر دنبال کند و گمان نمی‌کنم لغو تحریم‌ها موجب کاهش روابط اقتصادی با چین ‌شود. در رابطه با روسیه هم فکر می‌کنم نباید خیلی به نظریات توهم توطئه توجه کرد و می‌بایست با تداوم روابط حسن همجواری، از ظرفیت روسیه در داخل و خارج مذاکرات استفاده کرد.

این کارشناس روابط بین الملل تحولات مذاکرات هسته‌ای در هفته‌های اخیر را مثبت دانست و اضافه کرد: روز دوشنبه آقای ظریف با فدریکا موگرینی و سه همتای اروپایی خود در گروه 1+5 دیدار می‌کند که این دیدارها می‌توانند کمک شایانی به ضرباهنگ مذاکرات بکند. همینطور سفر اخیر آقای آخوندی، وزیر مسکن و راهسازی  به فرانسه که با دعوت رسمی این کشور انجام گرفت، می‌تواند به عنوان نشانه‌ای اولیه از بهبود روابط ایران و فرانسه تعبیر شود.

میریوسفی در خصوص موانع پیشروی مذاکرات هسته‌ای گفت: در ژنو و لوزان گام‌های بسیار مهمی برداشته شده و در صورتی که اراده سیاسی و توانایی کافی برای اجماع‌سازی در داخل آمریکا وجود داشته باشد، به نظر می‌رسد که حصول توافق دور از دسترس نیست.

رایزن و سخنگوی سابق هیات نمایندگی ایران در سازمان ملل در پاسخ به این سوال که احتمال تمدید مذاکرات را به چه میزان محتمل می‌دانید٬ اظهار داشت: در حال حاضر صحبتی از تمدید مذاکرات نیست و دو طرف جدیت خود را برای حصول به توافق تا قبل از ضرب‌الاجل اعلام شده بیان کرده‌اند. با این حال مذاکرات هسته‌ای 12 سال است که جریان دارد و تداوم چند روزه یا چندهفته‌ای برای دستیابی به توافقی برد-برد ممکن است مورد توافق طرفین قرار بگیرد، اما جمهوری اسلامی ایران قطعا با تمدید بلندمدت و ادامه مذاکره تا ابد موافق نیست.

وی ادامه داد: چندی پیش پیتر جنکینز، سفیر سابق انگلیس در آژانس بین المللی انرژی اتمی در یادداشتی در «وبسایت لوب لاگ» نوشته بود که برخی لابی‌های حامی اسرائیل در آمریکا تمدید چندباره مذاکرات و حفظ فشار و تحریم‌ها بر ایران در سایه مذاکرات را برای خود مطلوب ارزیابی می‌کنند و در حال فشار بر اوباما برای این منظور هستند، ولی مشکل اصلی اینجاست که قطعا با چنین موضوعی موافقت نخواهد کرد و حاضر به مذاکره برای مذاکره نیست.

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی در خصوص حل مسئله PMD با توافق هسته‌ای تصریح کرد: PMD مسئله‌ای است که از قبل بر روی میز مذاکرات قرار گرفته و به تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کنونی به ارث رسیده است و از جمله مسائلی است که می‌بایست حل و فصل شود. این موضوع هم صرفا با مذاکره قابل دستیابی است و با پاک کردن صورت مساله، مساله حل نخواهد شد.

میریوسفی در خصوص اظهارات جان کری در رابطه با PMD و انتقادات بعد از آن و همینطور اظهارات متناقض سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در این رابطه خاطرنشان کرد: قطعا این اظهارات و انتقادات متناقض٬ نشان دهنده جنگ شدیدی است که میان نخبگان، نهادها، لابی‌ها و دولت آمریکا در رابطه با مذاکرات هسته‌ای جریان دارد. به عقیده من٬ علاوه بر اختلافاتی که دور میز مذاکرات وجود دارد، چالش‌های شدیدتری نیز برای اجماع سازی داخلی جریان دارد و حل برخی مسائل نظیر PMD و تنظیم جدول لغو تحریم‌ها تا حد زیادی به این اجماع سازی وابسته است.

وی در خصوص پیش‌بینی اش از شانس حصول به توافق در هفته‌های آینده گفت: آنچه قابل تشخیص است٬ جدیت دو طرف برای حصول به توافق است. به عقیده من چالش اصلی در توانایی دو طرف برای اجماع سازی داخلی نهفته است. شانس بزرگی برای حصول به توافق وجود دارد، ولی اگر به هر علتی توافقی حاصل نشد، امیدوارم این موضوع به طور کامل به ناتوانایی طرف آمریکایی در اجماع سازی داخلی مربوط باشد٬ نه ایران. این موضوع در گرو هوشیاری و همدلی تمام جریان های سیاسی داخلی است تا از تیم مذاکراتی کشورمان حمایت کاملی به عمل آورند. تیمی که در آخرین گام‌های یک ماراتن 12 ساله نفس‌گیر قرار دارد.