معصومه معظمی
طبق خبری که مصطفی کواکبیان، نماینده مردم تهران در مجلس اعلام کرده است، طرح تحقیق و تفحص از شهرداری تهران قرار است دو سه هفته آینده، برای چندمین بار در مجلس کلید بخورد. طرحی که برای اولین بار اسفند سال 95 با 90 رای موافق و 132 رای مخالف، با وجود تلاش زیاد برخی اعضای فراکسیون امید و مستقلان مجلس به واسطه لابی های سنگین شهردار وقت، در مجلس ناکام ماند. البته کمیسیون عمران به عنوان مهمترین مخالف این تحقیق و تفحص؛ شائبه سیاسی بودن آن را در زمان انتخابات مطرح کرد و همین امر مانع رای آوری این طرح در صحن علنی شد. چرا که قالیباف به عنوان نامزد انتخاباتی ریاست جمهوری مثل سال های قبل سودای رئیس‌جمهوری شدن را در سر می‌پروراند و نامزد انتخاباتی بود.
موضوعی که به دلیل «افشا شدن املاک نجومی» و «فسادهای دنباله دار در شهرداری تهران» سرو صدای زیادی در جامعه به پا کرده بود و مردم توقع داشتند جهت شفاف سازی نمایندگان مجلس به آن ورود کنند. ولی به دلایلی که برخی آن را سیاسی کاری و برخی لابی گری موفق نامیدند، این امر محقق نشد. پس از آن مصطفی کواکبیان دیگر نماینده مردم تهران در مجلس به همراه تعدادی دیگر از نمایندگان با محورهای جدیدی طرح تحقیق و تفحص از شهرداری تهران را در مجلس کلید زدند. او در توئیتر خود نوشت با تهیه طرح جدید تحقیق و تفحص از شهرداری تهران، با محورهای جدید سعی دارند این طرح که زمانی به دلایل مختلف ناکام مانده بود، در این دوره به سرانجام برسد. ولی این بار نیز طرح با مخالفت کمیسیون عمران مواجه شد. همچنین در زمان رای گیری این طرح در صحن کمیسیون؛ به دلیل غیبت برخی اعضا تعداد موافقان و مخالفان این طرح برابر شد و قرار بود که هیات رئیسه مجلس درباره اینکه این طرح به صحن علنی بیاید یا نیاید تصمیم گیری کند. هر چند که به گفته محمود صادقی، طبق آیین نامه هر طرح موافق یا مخالف در کمیسیون تعیین کننده نیست و باید برای تعیین تکلیف در صحن علنی درباره آن رای گیری شود و این اتفاق اخیر به خوبی نشان داد اراده‌ای در کمیسیون عمران برای تحقق این تفحص وجود ندارد. نکته قابل توجه دیگر اینکه محمدعلی نجفی، شهردار جدید تهران در زمان مسئولیت 7 ماهه خود سعی کرد با راه اندازی سایت شفافیت مالی و بستن راه‌ها و منافذ خروج مالی شهرداری جلوی حیف و میل شدن های بیت المال را بگیرد. همچنین با حضور در جلسات متعدد کمیسیون عمران درباره این طرح کوشید در راستای مبارزه با فساد، اطلاعات لازم را در اختیار نمایندگان قرار دهد. نجفی همچنین در آخرین جلسه ای که در کمیسیون عمران مجلس شرکت کرد؛ گفت که گزارش 100 روزه ای از عملکرد شهرداری تهران تهیه کرده و به شورای شهر ارائه خواهد داد. هرچند که این اقدام تبعات زیادی برای خود او به همراه داشت، ولی مسئله تحقیق و تفحص از شهرداری تهران پس از این گزارش تخلفات هم مسکوت ماند.
گزارش 500 صفحه ای از تخلفات شهرداری تهران
گفتنی است؛ شهردار تهران در نخستین گزارش از عملکرد خود طی ۱۰۰ روز از شروع فعالیت در شهرداری پایتخت گزارشی ۵۰۰ صفحه‌ای از وضعیت عملکرد شهردار سابق در دوره ۱۲ ساله فعالیتش به نمایندگان پنجمین دوره شورای شهر تهران ارائه کرد. نجفی در این گزارش از تخلفاتی پرده برداشت که در نهایت چگونگی نظارت شورای شهر چهارم به ریاست چمران را با طرح سوال مواجه می‌کرد. تخلفاتی که عمدتا در ارتباط با مسائل مالی شهرداری در دوران قالیباف بود و تهران را با پرونده‌های سنگینی روبه‌رو کرده است. شهردار تهران از بدهی ۵۲ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومانی شهرداری سابق که برای مجموعه جدید به ارث گذاشته شده در کنار ۳۴ هزار میلیارد تومان تعهد پرداخت به پیمانکاران خبر داد. در گزارش نجفی، بی عدالتی در پرداخت‌ حقوق کارمندان شهرداری، استخدام ۱۳ هزار نفر در آستانه انتخابات، قرار دادن ۶۷۴ ملک شهرداری به‌صورت سلیقه‌ای در مالکیت اشخاص و بعضی نهادها و مفاسد برخاسته از هولوگرام‌ها از مطالبی بود که شهردار تهران از آنها پرده برداشت.
پس از این گزارش؛ طرح تحقیق و تفحص از شهرداری تهران باز هم به جایی نرسید یا به دلایلی طراحان این طرح موضوع را پیگیری نکردند. همچنین شهردار تهران پس از ارائه این گزارش؛ در پی رقص دخترکان نابالغ دبستانی در برج میلاد به مناسبت میلاد حضرت زهرا(س) به بهانه بیماری استعفا «داده شد.» به همین دلیل کواکبیان که طرح قبلی او درباره تفحص از شهرداری تهران ناتمام و بی نتیجه مانده بود، باز هم خبرداد که طی دو سه هفته آینده تحقیق و تفحص از شهردرای را کلید خواهد زد. او در جمع خبرنگاران در حاشیه جلسه شورای برنامه و توسعه استان تهران در خصوص تحقیق و تفحص از شهرداری تهران گفت: «طرح تحقیق و تفحص از عملکرد شهرداری تهران یک بار به مجلس آمد، اما رای نیاورد و دوباره آن را کلید می‌زنیم.» این نماینده تهران با بیان اینکه «اگر نمایندگان رای دهند حتما به صورت جدی این موضوع را بررسی می‌کنیم»، افزود: «حفظ بیت المال برای ما مهم است و مهم نیست که این اتفاقات در دوره چه کسی رخ داده باشد.» این عضو فراکسیون امید با بیان اینکه «رقم‌های نجومی از واگذاری املاک و امکانات به گوش ما می رسد»، درباره احتمال رای آوردن این طرح در صحن مجلس گفت: «الان زمینه بیشتر فراهم است چرا که در آن دوره برخی‌ها سودای رئیس‌جمهوری شدن داشتند.» البته محمود صادقی، طراح اولیه تحقیق و تفحص از شهرداری تهران در گفت وگو با «ابتکار» با بیان اینکه اطلاعی از طرح مجدد این تفحص ندارد و تنها شنیده که کواکبیان پیگیر این موضوع است»، گفت: «البته به نظرم باید این موضوع از دو زاویه بررسی شود. بهتر است این کار در خود شورای شهر انجام شود. در شورای قبلی، برخی اعضا تلاش داشتند که از شهرداری تهران این تحقیق و تفحص را کلید بزنند و این شورا هم می تواند خودش این کار را انجام دهد.» او ادامه داد: «البته آقای نجفی، شهردار مستعفی درباره شفاف سازی و مبارزه با فساد پیش قدم شده بود و قدم های خوبی در این مسیر برداشت. ولی با این وجود مجلس هم می تواند به شهرداری و شورای شهر در این راه کمک کند و نقش پشتیبانی کننده داشته باشد.»
مسیر تفحص را باید کوتاه‏تر کرد
رئیس فراکسیون شفاف سازی و انضباط مالی ادامه داد: «توجیه برای ورود مجلس به موضوع تحقیق و تفحص از شهرداری می‌تواند این باشد که مجلس هم در این تفحص می تواند نقش تقویت کننده داشته باشد. شهرداری هم اگر در این باره کمک کند، مسیر شفاف‌سازی را کوتاه خواهد کرد.» او در توضیح اینکه چرا تحقیق و تفحص از شهرداری تهران در نوبت دوم هم مسکوت ماند و بی نتیجه بود، به «ابتکار» گفت: «به خاطر دارم که این طرح تحقیق و تفحص امضا شد و به جریان افتاد و آقای نجفی هم چند بار به کمیسیون عمران برای همکاری و توضیح آمد. ولی باید توجه داشته باشیم که در کمیسیون عمران هنوز بافت قبلی وجود دارد و اکثریتشان تمایلی به شفاف سازی در این باره ندارند و به همین دلیل از همان ابتدا برای تحقیق و تفحص، همراهی نکردند.» او حضور برخی مدیران قبلی در بدنه شهرداری و همچنین حضور همان اعضای کمیسیون عمران در مجلس را دلیل به نتیجه نرسیدن این تفحص می داند و می گوید که شاید برخی در این میان ذی نفع باشند.
البته ابوالفضل موسوی، عضو کمیسیون عمران مجلس در این باره به «ابتکار» توضیح داد و گفت: «طرح شائبه هایی مبنی بر اینکه ممکن است اعضای کمیسیون عمران در این باره نفعی می برند که موافق تحقیق و تفحص از شهرداری تهران نیستند، درست نیست و در حقشان کم لطفی شده است.» این عضو فراکسیون امید مجلس همچنین با بیان اینکه «در حال حاضر هیچ شائبه سیاسی و انتخاباتی برای تحقیق و تفحص از شهرداری تهران وجود ندارد»، تصریح کرد: « طراحان این طرح بعد از اینکه محورهای سوال خود را مشخص کردند که در چه زمینه و از چه مقطع زمانی قصد سوال و تفحص را دارند، می توانند بعد از تعیین شهردار جدید تهران این تفحص را کلید بزنند.»
موسوی البته با این پیشنهاد که «در شرایطی که شهرداری تهران زمین خورده است و شهردار ندارد، بهتر است این قضیه مسکوت بماند»، دلایلی را مطرح کرد که در این صورت مانع ادامه فعالیت شهرداری می شود. او افزود: «در این صورت همه کارها قفل می شود، پس تا تعیین تکلیف شهردار جدید باید منتظر ماند. بعد از آن هم باید طراحان مشخص کنند که محورهای سوالشان چه مقطعی از شهرداری را در بر می گیرد و تنها زمان شهرداری قالیباف مدنظرشان است یا همه امور و ورودی و خروجی های شهرداری را قرار است مورد تفحص قرار دهند.»
شرایط برای تفحص از شهرداری تهران مهیاتر است
البته صادقی، عضو فراکسیون امید در ادامه گفت وگوی خود با «ابتکار» به بهانه رئیس کمیسیون عمران برای ممانعت از سوال از شهرداری تهران در مرحله اول اشاره کرد و گفت: « زمانی که ما به دنبال تفحص از شهرداری تهران بودیم آقای رضایی کوچی به ما گفت که این کار شائبه انتخاباتی دارد، ولی الان با وجودی که انتخابات تمام شده و قالیباف دیگر شهردار نیست، باز هم برخی موافق تحقیق و تفحص از شهرداری تهران نیستند و این دلیل باید روشن شود. هر چند که معتقدم فضا نسبت به آن زمان بهتر و شرایط برای این تحقیق و تفحص مهیاتر است.»
لازم به یادآوری است که طرح تحقیق و تفحص قبلی از شهرداری تهران در سه محور «چگونگی واگذاری املاک»، «چگونگی اجرای طرح‌های مشارکتی» و «نحوه تغییر کاربری‌ها در تهران» مطرح شده بود، ولی در زمانی که این طرح با مخالفت روبه‌رو شد، رحمت اله حافظی، عضو شورای شهر تهران با صراحت گفت: «متاسفم و به‌عنوان نماینده مردم از مردم عذرخواهی می‌کنم و به شهردار تهران بابت اثرگذار بودن لابی‌هایش تبریک می‌گویم. وقتی برادر عضو کمیسیون عمران مجلس ۱۰ میلیارد تومان تراکم از شهرداری می‌گیرد انتظار بیشتری نباید داشته باشیم.» این سخنان و اظهاراتی مشابه، شائبه لابی گری و سیاسی کاری در رد طرح تحقیق و تفحص را بالا برد. موضوعی که باز هم باید منتظر بود و دید که با طرح سومین بار این تفحص بالاخره به نتیجه و سرانجام خواهد رسید یا باز هم موانعی اجازه ورود به این حریم امن را نخواهد داد!