ندای گیلان:36 کشور با سطح بسیار بالای استرس آبی مواجه هستند که ایران در این بین رتبه 24 را به خود اختصاص داده است. نمره ایران در شاخص استرس آبی 4.78 اعلام شده است.

کمبود آب شامل تنش آب، کم آبی و بحران آب است. تنش آب مشکل دریافتن منابع آب شیرین برای استفاده است، که علت آن تخلیه منابع است. بحران آب وضعیتی است که در آن آب قابل آشامیدن و غیر آلوده در یک منطقه کمتر از تقاضای آن است.

با توجه به شاخص تنش آب فالکنمارک، زمانی گفته می‌شود یک کشور یا منطقه «تنش آبی» دارد که منابع آب سالانه آن کمتر از ۱۷۰۰ متر مکعب به ازای هر فرد در سال است. لذا در سطحی بین ۱۷۰۰ و ۱۰۰۰ متر مکعب به ازای هر فرد در سال، کمبود آب دوره‌ای یا محدود را می‌توان انتظار داشت. هنگامی که منابع آب کمتر از ۱۰۰۰ متر مکعب به ازای هر فرد در هر سال باشد، کشور با «کمبود آب» مواجه است. فائو بیان می‌کند که تا سال ۲۰۲۵، 9.1 میلیارد نفر در کشورها و یا مناطق با کمبود آب مطلق زندگی می‌کنند، و دو سوم از جمعیت جهان تحت شرایط تنش خواهند بود.

همچنین هنگامی که به اندازه کافی آب آشامیدنی مورد نیاز وجود ندارد، خطر بحران آب حس می‌شود بر این اساس طبق پیش بینی‌های جهانی سال ۱۴۰۰ سرانه آب به کمتر از ۱۴۰۰ مترمکعب برای هر فرد در سال خواهد رسید و این به معنی ورود به بحران آبی است.

به گزارش خبرنگار ایلنا، کشورهای خاورمیانه از جمله ایران از کم آب‌ترین مناطق جهان هستند، طبق آمارهای رسمی و به اعتقاد کارشناسان؛ ایران درآستانه بحران آب به سر می برد و طی سال‌های آینده تامین آب به یکی از بزرگ ترین چالش‌های کشور در بسیاری از استان‌ها، شهرها و مناطق تبدیل خواهد شد.

موسسه جهانی منابع طبیعی نیز  با بررسی وضعیت منابع آبی در کشورهای مختلف جهان اعلام کرد ایران در رتبه 24 جهان از نظر شدت مشکل کم آبی قرار دارد. این موسسه شاخصی را موسوم به شاخص استرس آبی تعریف کرده است و به هر کشور نمره ای از صفر تا 5 در این شاخص داده شده است که هرچه این نمره بیشتر باشد دلالت بر استرس آبی بیشتر در آن کشور دارد. شاخص استرس آبی نشان می دهد که چقدر آب در هر کشور به طور سالانه از رودخانه ها،‌ نهرها، و سفره های زیر زمینی برای مصرف خانگی، کشاورزی و صنایع برداشت می‌شود.

استرس آبی در ایران

بر اساس این گزارش 36 کشور با سطح بسیار بالای استرس آبی مواجه هستند که ایران در این بین رتبه 24 را به خود اختصاص داده است. نمره ایران در شاخص استرس آبی 4.78 اعلام شده است.

آنچه مسلم است اینکه ایران ازنظرجغرافیایی دربخش نیمه خشک و خشک جهان قرارگرفته به شکلی که میانگین بارش درایران حدود ۲۵۰ میلیمتراست درحالی که میانگین جهانی حدود ۸۵۰ میلیمتراست که بیش ازسه برابر میران بارش در ایران است، و به گفته مسئولان در حال حاضر 540 شهر کشور در تنش آبی به سر می برند که رشد سریع جمعیت و پراکندگی نامناسب آن، کشاورزی ناکارآمد، سوء مدیریت و عطش بیش از حد توسعه، ساختار نامناسب حکمرانی آب،  مدیریت ناهماهنگ و فقدان نگرش دراز مدت از جمله دلایلی هستند که به‌عنوان عوامل بحران آفرین آب در ایران ذکر شده اند که البته تا کنون نسبت به رفع آنها کوتاهی شده است.

با وجود از دست رفتن زمان و ورود کشور به مرحله بحران آبی بازنگری جدی در سیاست‌های رشد و توزیع جغرافیایی جمعیت، افزایش بهره‌وری اقتصادی بخش کشاورزی از طریق مدرنیزه کردن این بخش، بازبینی الگوهای کشت در سراسر کشور، افزایش قیمت حامل‌های انرژی و آب همراه با اعطای مشوق‌های اقتصادی برای جلوگیری از صدمات اقتصادی و معیشتی بر کشاورزان در کوتاه مدت، ایجاد بازار آب و کنترل حقابه‌ها، ایجاد حساب پس انداز آب برای محیط زیست برای حفظ و احیای اکوسیستم‌ها از طریق خریداری آب از مزارع کم بازده، تغییر وضعیت از مدیریت بحران (انفعالی) به مدیریت پیشگیرانه (فعال)، اصلاح ساختار حکمرانی آب و آموزش و تقویت فرهنگ زیست محیطی جامعه از جمله راهکارهایی است که دست اندرکاران امر  باید نسبت به انجام آنها مبادرت ورزند.

گزارش از زهرا قلی پور/ایلنا