سبک زندگی اغلب ما امروزه دیجیتالی شده است و بیش از هر زمان دیگری به دنیای اینترنت و هوش مصنوعی وابسته شده‌ایم اما آیا این تکنولوژی‌ها به قوای ذهنی ما آسیب می‌رسانند؟ پاسخ مثبت است.
هوش مصنوعی به قدری در زندگی روزمره افراد نفوذ کرده است که بسیاری از ما نمی‌توانیم بدون آن زندگی کنیم. نکته جالب توجه درباره هوش مصنوعی این است که بسیاری از سازندگان از این تکنولوژی نوین به طرز یکپارچه‌ای در طراحی و توسعه برنامه‌های نرم‌افزاری خود بهره گرفته‌اند که ممکن است کاربران اصلا متوجه وجود آن نشوند و ندانند که چقدر به آن وابسته هستند. پرسشی که حالا برای اغلب کارشناسان پیش آمده این است که آیا هوش مصنوعی به زندگی ما آسیب می‌زند؟ آیا این آسیب به قدری است که زیانش از سودش هم بیشتر است؟ در ادامه در این باره به تفصیل صحبت می‌کنیم و به شما توضیح می‌دهیم که استفاده از هوش مصنوعی چگونه می‌تواند مسئولیت‌های ذهنی ما را کاهش دهد و باعث شود توانایی یادآوری کوچک‌ترین موارد را هم از دست بدهیم.
حالا دیگر لازم نیست بدانید کجا هستید و جهت یابی کنید
استفاده از قابلیت GPS در مسیریابی احتمالا اولین تجربه همه ما کاربران در بهره گرفتن از تکنولوژی هوش مصنوعی بوده است. دستگاه هوشمند شما می‌تواند همه داده‌‍‌های مربوط به عبور و مرور راه‌ها را تنها در چند ثانیه گردآوری و محاسبه کند و پیش از آنکه به خودتان بجنبید و دنبال جایی برای استراحت باشید، اولین و نزدیک‌ترین کافه را به شما معرفی کند.
محققان می‌گویند ما توسط دو روش مختلف مسیریابی می‌کنیم. اولین روش شامل ایجاد یک نقشه فضایی در ذهن است که باتوجه به آنچه شما درباره چگونگی اتصال راه‌ها به یکدیگر یاد می‌گیرید، به تدریج تکمیل می‌شود. این تکنیک به شما اجازه می‌دهد حتی در صورتی که قبلا به جایی نرفته‌ باشید، بتوانید مسیرش را به صورت ذهنی پیدا کنید. دومین روش هم استفاده از راهنمای جغرافیایی و شناسایی مسیر و روش رسیدن به نقطه مورد نظر است. این روش‌ها و نحوه به کارگیری‌شان درواقع به تجربه شخصی شما یا اطلاعاتی که دیگران در اختیارتان گذاشته‌اند وابسته هستند. در استفاده از روش دوم احتمالا به خودتان می‌گویید: « از سمت راست آن مجسمه عبور کن و به سمت چپ آن مغازه عتیقه فروشی برو تا به سالن تاتر در سمت راست برسی».
حالا با کمک GPS و اپلیکیشن‌های مشابه دیگر نیازی به استفاده از این روش‌ها و همچنین تقویت ذهنی نیست. به جای مشاهده فضای اطراف یا یادآوری آدرسی که شخصی برایتان نقل کرده است، می‌توانید آدرس مقصد را در GPS گوشی همراه وارد کنید تا برنامه به شما همه اطلاعات مسیریابی را ارائه دهد. اگر دائما از این برنامه‌ها استفاده کنید، توانایی پذیرش ذهنی و یادگیری‌تان هم تحلیل می‌رود. پیشنهاد می‌کنیم خودتان را بیش از حد به GPS وابسته نکنید و از قوای ذهنی برای یادگیری آدرس‌ها و مسیریابی بهره ببرید.
توانایی در دستور زبان، املا و قواعد
قابلیت‌های کنترل صحت املای کلمات و قواعد دستور زبان حالا در اغلب کیبوردها و برنامه‌های نگارشی به صورت پیش‌فرض فعال شده است. ابزارهایی مانند Grammarly حتی شیوه تصحیح متن را هم به کاربر نشان می‌دهند. وقتی کاربران چنین ابزارهایی را در دسترس داشته باشند، دیگر به ذهن خود فرصت نمی‌دهند و فکر نمی‌کنند. وقتی نیازی نمی‌بینیم که املای صحیح کلمه‌ها را به خاطر بسپاریم، دیگر به دنبال معنای آن در فرهنگ لغت آنلاین هم نمی‌گردیم. اگرچه ابزارهای تصحیح املای کلمات و قواعد دستوری برخی موارد مفید هستند، بهتر است در همه مواقع به آن‌ها تکیه نکنید.
موتورهای جستجو مانع توسعه و پیشرفت دانش هستند
این موضوع مدت‌هاست که در محافل مختلف مورد بحث گذاشته می‌شود و اغلب کارشناسان معتقدند که استفاده بیش از حد از موتورهای جستجو باعث کند شدن ذهن افزاد می‌شود. کارشناسان می‌گویند ساختار دنیای اینترنت و پراکندگی آن باعث می‌شود رشته تفکر از دست کاربر خارج شود. تحقیقات 5 روزه‌ای به نام UCLA در این باره انجام شد و از شرکت‌کنندگان آن درخواست شد در روز تنها http://www.aftabir.com ساعت با اینترنت تعامل داشته باشند. اسکن‌های مغزی این افراد نشان داد که در شرایط مذکور کورتکس قدامی مغز آنها یعنی همان بخشی که مسئولیت تصمیم گیری را برعهده دارد، فعالیت بیشتری از خود نشان می‌دهد.
هربار که در متنی با یک لینک مواجه می‌شوید، مغزتان می‌پرسد می‌خواهید آن را باز کنید یا خیر؟ تعدد این دفعات باعث حواس پرتی می‌شود و اجازه نمی‌دهد دانش شما درباره موضوع اصلی عمقی‌تر شود.
کاربران حالا به جای کتاب خواندن به اینترنت و دنیای مجازی روی آورده‌اند و تنبل شده‌اند. در گذشته افراد ساعت‌ها در کتابخانه‌ها مشغول مطالعه می‌شدند و به صورت عمیق مطالعه می‌کردند. بدین ترتیب آن حس موفقیت آمیز دستیابی به نتیجه دلخواه هم از بین رفته است و افراد کمتر از گذشته به آنچه به دست آورده‌اند، افتخار می‌کنند. اگر شما هم نگران هستید که دنیای اینترنت ممکن است تنبل‌تان کند، یک افزونه مناسب نصب کنید تا اکثر عناصر اضافه را از صفحات حذف کند و تنها متن را به نمایش بگذارد Mercury Reader و JusRead دو افزونه محبوب هستند که مخصوصا برای مرورگر کروم طراحی شده‌اند.
حافظه یادآوری رو به زوال است
دانشمندان معتقدند که اینترنت و هوش مصنوعی باعث شده‌اند دیگر کتاب‌هایی که می‌خوانیم و فیلم‌هایی که می‌بینیم را به یاد نیاوریم. پیش از آنکه پای اینترنت به زندگی ما باز شود، قدرت یادآوری اتفاقات گذشته موفقیت محسوب می‌شد.
کارشناسان می‌گویند افراد حالا معتقدند که می‌توانند همه چیز را در اینترنت جستجو کنند و به هر آنچه می‌خواهند، با چند کلیک ساده یا دستور صوتی دست یابند. بدین ترتیب به مغز خود هم دیگر برای یادآوری چیزی فشار نمی‌آورند. البته شرایطی هم پیش می‌آید که نمی‌توانید آنچه لازم دارید را جستجو کنید یا از الکسا بپرسید. در این شرایط باید به ذهن خودتان فشار بیاورید و تلاش کنید آنچه به دنبالش هستید را به یاد آورید.
تاثیر مخرب هوش مصنوعی بر قدرت و مهارت‌های اکتسابی و یادگیرانه ما در گذر زمان کاملا واضح و مبرهن است. خوشبختانه همیشه راهی وجود دارد تا بتوانید وابستگی خود را به این تکنولوژی‌های نوین کمتر کنید و به تقویت قوای ذهنی بپردازید.
منبع: جی‌اس‌ام