به گزارش ندای گیلان از رشت، روز گذشته رسانه‌ها اعلام کردند بر اساس اصلاحیه مصوبه هیئت وزیران برنج و روغن به فهرست کالاهای مشمول دریافت ارز ترجیحی ۲۸۵۰۰ تومانی در سال جاری اضافه شد. در فهرست قبلی دانه‌های روغنی مَشمول ارز ترجیحی بود؛ اما روغن خام در این فهرست قرار نداشت که با اصلاحیه صورت‌گرفته به همراه برنج به این فهرست اضافه شد.

 میران مصرف برنج در ایران چیزی حدود ۳ میلیون تن بوده که می‌توان انتظار داشت در سال‌های اخیر با افزایش تورم و رکود اقتصادی و کاهش قدرت خرید مردم، مصرف این غلات پرطرف‌دار به کمتر از این مقدار رسیده باشد.

 درحالی‌که میزان تولید برنج سفید در ایران به بیش از ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن در سال می‌رسد و با واردات تنها ۵۰۰-۶۰۰ هزار تن برنج خارجی، تمام برنج موردنیاز برای مصرف و ذخیره در کشور تأمین می‌شود، در دو سال گذشته دولت با واردات گسترده و بی‌رویه و اختصاص ارز ترجیحی برای واردات محصول خارجی موجب ایجاد خسارت به کشاورزان و ضربه به تولید داخلی شده است. (اینجا بخوانید)

 واردات ۲ برابر نیاز، از جیب مردم علیه معیشت مردم

 گفتنی است به گفته دبیر انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج فقط در ۹ماهه سال ۱۴۰۲ تعداد ۱۴۹ شرکت ۸۰۵ هزار تن برنج وارد کشور شده بود. (اینجا بخوانید) این درحالی است که استاندار گیلان از ممنوعیت واردات برنج تا پایان آذرماه خبر داده و گفته بود با مصوبه دولت از شهریورماه تا پایان آذرماه هیچ برنجی وارد کشور نمی‌شود!

 محمد صفری نماینده رودسر و املش در مجلس شورای اسلامی در مصاحبه‌ای با اشاره به دپوی ۱۲۰ هزارتنی برنج در استان گیلان گفته بود: دولت در سال گذشته ۲ میلیون تن معادل دوبرابر نیاز کشور برنج وارد کرده است.

 مردادماه سال گذشته بود که واردات بی‌رویه برنج صدای رئیس مجلس را هم در آورد. محمدباقر قالیباف در صحن علنی مجلس گفت: «وزارتخانه‌ها نباید به‌جای خرید برنج از کشاورزان دست به واردات می‌زدند».

 وی واردات بی‌رویه در حوزۀ برنج را با این عبارت که حدود ۱.۷ میلیون تن واردات اضافه انجام شده است، نشانه رفت و انتقاد سختی کرد و گفت: همین امروز چند نفر از مردم، مسئولان و نمایندگان مازندران تماس گرفتند که الان محصول سال گذشته در انبار کشاورزان است و محصول امسال در حال برداشت است.

 واردات و وابستگی به‌جای خودکفایی و جهش تولید

 درحالی‌که مقام معظم رهبری سال ۱۴۰۳ را «جهش تولید با مشارکت مردم» نام‌گذاری کردند و فرمودند: «توقّع دارم، انتظار دارم که ان‌شاءالله یک جهشی در کار تولید اتّفاق بیفتد امسال، و بِجد اعتقاد دارم که این جهش بدون مشارکت مردم و بدون حضور مردم اتّفاق نخواهد افتاد.»؛ دولت در آستانه شروع فصل زراعی جدید رمق کشاورزان برای افزایش تولید محصول را گرفته است.

 وزارت جهاد کشاورزی و دولت به‌جای حمایت از افزایش تولید برنج و رسیدن به خودکفایی در تولید این محصول با اختصاص یارانه به کشاورز خارجی و دلالان برنج و چای، عرصه را بر تولیدکنندگان داخلی تنگ کرده و روزبه‌روز به شالی‌کارانی که دست از کشت محصول بر می‌دارند افزوده می‌شود.

 افزایش چندبرابری قیمت کودهای شیمیایی، افزایش قیمت آب‌بها، کمبود آب کشاورزی و عدم رهاسازی به‌موقع آب، افزایش چندبرابری قیمت آب‌بها، مدرن نبودن کارخانه‌ها و ضایعات بسیار بالای محصول برنج، افزایش دستمزد نیروی کار کشاورزی تا روزانه ۲ میلیون تومان و… در کنار واردات برنج خارجی با ارز ترجیحی رقابتی برای شالی‌کاران داخلی باقی نگذاشته و علی‌رغم مصاحبه‌ها و صحبت‌های مسئولین محلی و نمایندگان مجلس، ظاهراً مرغ دولت برای اختصاص یارانه به برنج خارجی یک پا دارد.

 درحالی‌که در بازار آزاد هر دلار آمریکا در زمان‌نگارش گزارش ۶۴ هزار تومان مبادله می‌شود، اختصاص ارز ترجیحی ۲۸ هزارتومانی برای واردات به معنی خرج‌کردن از جیب مردم برای پرداخت یارانه به کشاورز خارجی است.

 معلوم نیست درحالی‌که دولت می‌تواند با اختصاص همین یارانه برای خرید برنج ایرانی و عرضه آن با قیمت مناسب در بازار و حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده اقدام کند، چرا اصرار به اختصاص ارز ترجیحی به واردات برنج داشته و بیش از نیاز کشور مجوز واردات برنج را صادر می‌کند.

 چند ماه گذشته بود که پرونده اختصاص میلیاردها تومان از سرمایه‌های کشور برای واردات چای به یک شرکت بر سر زبان‌ها افتاد، اما از افشای رمز و رازهای موفقیت مافیای واردات برنج هیچ خبری نیست.

 درحالی‌که تورم افسارگسیخته و افزایش هزینه‌ها و مشکلات تولید نفس شالی‌کاران را به شماره انداخته است و محصولی که بر اساس اعلام جهاد کشاورزی هر کیلوگرم ۶۲ هزار تومان برای تولید آن هزینه شده، امروز ۵۰ هزار تومان از کشاورز خریداری می‌شود، به نظر می‌رسد دولت با خیال آسوده برای موج دیگر واردات گسترده برنج با ارز ترجیحی آماده شده است؛ اقدامی که می‌تواند تیرخلاص بر پیکر تولید برنج در ایران باشد. شاید روزی که چندان دور نباشد باید در تصاویر بایگانی‌ رسانه‌ها به یاد بیاوریم روز در ایران مزارع برنج وجود داشت…

 ***

 بر اساس گزارش فائو تولید برنج ایران در سال زراعی ۲۰۲۳ نسبت به سال قبل ۱۰۰ هزار تن کاهش‌یافته و از ۲.۳ میلیون تن در سال قبل به ۲.۱ میلیون تن طی سال زراعی ۲۰۲۳ رسیده است. با وجود کاهش تولید داخل، واردات برنج در این سال ۱۰۰ هزار تن کاهش‌یافته و به ۱.۲ میلیون تن رسیده است. ایران چهاردهمین تولیدکننده بزرگ برنج در منطقه آسیا طی سال ۲۰۲۳ بوده است.