مقررات بین‌المللی اجازه نمی‌دهد آمریکا یک‌طرفه معاهده بین‌المللی را به خواسته ترامپ پاره کند. تنها راه باقی‌مانده به‌وجود‌آوردن شرایطی است که روابط بین‌الملل را با ایران به وضع قبل از برجام برساند.

سرویس سیاسی ندای گیلان-نعمت احمدی:حضور دکتر روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل این بار با دیگر دفعات فرق دارد. مذاکرات هسته‌ای ایران با گروه ١+٥ سرانجام با لغو شش قطع‌نامه تحریمی سازمان ملل علیه ایران با تصویب قطع‌نامه‌ای جدید از سوی شورای امنیت سرفصل جدیدی در ادبیات سیاسی شورای امنیت گشود. برای نخستین‌بار راه‌حل حقوقی-سیاسی در مذاکراتی فشرده به دست آمد که بدون حمله نظامی علیه کشوری که قطع‌نامه تحریمی شورای امنیت ذیل فصل هفتم منشور ملل علیه آن کشور صادر شده بود، با صدور قطع‌نامه جدیدی راهکار سیاسی مناسب پیدا شد؛ راهکاری که تا انتخاب دونالد ترامپ به ریاست‌جمهوری آمریکا مورد حمایت و پشتیبانی جامعه جهانی به‌ویژه کشورهای معروف به ١+٥  بود. دوره فعالیت انتخاباتی در آمریکا سرآغازی شد علیه برجام. دونالد ترامپ نامزد حزب جمهوری‌خواه از نخستین روزهای فعالیت درون‌حزبی حزب جمهوری‌خواه، توافق‌نامه برجام را مورد حمله قرار داد و به صراحت اعلام کرد در‌صورتی‌که وارد کاخ سفید شود، همان روزهای اول برجام را پاره خواهد کرد و از آن به‌عنوان بدترین توافق‌نامه‌ای که از سوی آمریکا امضا شده است، یاد کرد. تحریم‌های علیه ایران یا از سوي اتحادیه اروپا یا شورای امنیت سازمان ملل بود که با برجام، هم تحریم‌های اتحادیه اروپا و هم شورای امنیت سازمان ملل برداشته شد؛ اما تحریم‌های آمریکا با دیگر تحریم‌ها متفاوت است. سابقه تحریم ایران در آمریکا برمی‌گردد به اول انقلاب و گروگان‌گیری اعضای سفارت آمریکا در تهران. کنگره سنا و رؤسای جمهور آمریکا در فرمان‌های اجرائی در ٣٨ سال تحریم‌هایی علیه ایران وضع کردند. آنچه روابط ایران با آمریکا را با دیگر کشورها متفاوت می‌کند، در همین تکثر منشأ تحریم‌ها است. برجام در متن خود تحریم‌هایی را که مربوط به فعالیت‌های اتمی ایران می‌شد، لغو کرد؛ اما تحریم‌های مربوط به دیگر بهانه‌ها را که به وسیله کنگره، سنا و رؤسای جمهوری آمریکا در ٣٨ سال عمر انقلاب وضع شده بود، شامل نشد. به همین اعتبار آمریکايیان به خود حق می‌دهند دامنه تحریم‌ها علیه ایران در موارد غیراتمی را مانند شمشیر داموکلس بالای سر ایران داشته باشند. بعد از امضاي برجام آمریکا تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران را تعلیق کرد. از منظر حقوق بین‌الملل، تعلیق با لغو فرق دارد و آمریکا با استفاده از عنوان تعلیق تحریم‌ها این حق را برای خود قائل شده است که در مدت توافق‌شده با در‌نظر‌گرفتن رفتار ایران تعلیق تحریم‌ها را تمدید کند؛ کاری که تا هم‌اکنون انجام داده‌اند. دولت آمریکا هر سه ماه یک‌ بار با توجه به عملکرد ایران و گزارش‌های سازمان انرژی هسته‌ای، پایبندی ایران به تعهدات برجام را اعلام می‌کند. دولت دونالد ترامپ از آغاز فعالیت خود در بهمن ٩٥ تا هم‌اکنون سه‌ بار پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را تأييد کرده است.

اما نماینده افراطی آمریکا در سازمان ملل یعنی نیکی هیلی و نیز رئيس‌جمهور این کشور ابايی ندارند که اعلام کنند ایران به روح برجام پایبندی نشان نمی‌دهد. روح برجام عنوان جدیدی است که دونالد ترامپ درصدد است با پناه‌گرفتن پشت آن و تفسیرپذیری پایبند‌نبودن به روح برجام، نوبت بعدی اعلام کند ایران به تعهدات خود نسبت به برجام پایبند نیست و دور جدید تحریم‌ها را علیه ایران رهبری و سازماندهی کند. برجام توافقی است بین‌المللی که از سوی شورای امنیت سازمان ملل تصویب شده و دولت آمریکا می‌داند که قادر نیست یک‌طرفه آن را به هم بزند. دست‌وپازدن آمریکا و بهانه قراردادن روح برجام ترفند جدیدی است که باید از دامی که برای ایران پهن شده است، دوری کرد.قبل از مذاکرات گروه ١+٥  اجماعی جهانی علیه ایران صورت گرفته بود. فراموش نکرده‌ایم حتی روسیه و چین که روابط نزدیک با ایران داشته و دارند، در شش قطع‌نامه‌ای که در شورای امنیت علیه ایران صادر شد. در کنار آمریکا و فرانسه و انگلیس، اعضای دائمی شورای امنیت قرار گرفتند. برجام اجماع جهانی علیه ایران را برهم زد و از منظر حقوق بین‌الملل، امکان بازگشت به دوره قبل از برجام به سادگی امکان‌پذیر نیست. آمریکا برای رسیدن به اهداف خود، از دشمن دیرینه یعنی رژیم غاصب اسرائیل و نیز رقابت منطقه‌ای ایران با عربستان سود می‌برد. ترامپ در اولین سفر خارجی خود راهی عربستان شد تا هم دوستی و اتحاد خود با عربستان را نشان دهد و هم با تأمین نیاز تسلیحاتی عربستان و انعقاد قراردادهای طولانی‌مدت، جبهه دشمنی منطقه‌ای علیه ایران را حمایت کند. در گردهمایی این روزهای سران کشورها در سازمان ملل یک طرف ایران است و طرف دیگر آمریکا؛ آمریکایی که با سیاست جدید حاکم بر کاخ سفید به برجام اعتقادی ندارد؛ اما مقررات بین‌المللی اجازه نمی‌دهد آمریکا یک‌طرفه معاهده بین‌المللی را به خواسته ترامپ پاره کند. تنها راه باقی‌مانده به‌وجود‌آوردن شرایطی است که روابط بین‌الملل را با ایران به وضع قبل از برجام برساند. وظیفه تیم همراه دکتر روحانی به‌ویژه دکتر محمدجواد ظریف این است که اتحاد و اتفاق مد نظر ترامپ و نتانیاهو و عربستان علیه ایران را اجازه ندهند شکل بگیرد. سابقه دولت چین و روسیه در همراهی با دولت‌های غربی علیه ایران را می‌دانیم، اگر منافع این دو دولت ایجاب کند، به‌راحتی ایران را دور خواهند زد. تراز مالی چین با آمریکا و تراز مالی روسیه با آمریکا با ایران قابل مقایسه نیست. تکیه دولت‌ها بر منافع مالی است. ترامپ و تیلرسون، وزیر امور خارجه‌اش، قبل از آنکه شخصیت‌های سیاسی باشند، تجار محاسبه‌گری هستند که به منافع مالی بیش از امور سیاسی علاقه‌مندی نشان می‌دهند. وظیفه سنگینی بر دوش رئيس‌جمهور و وزیر خارجه ایران قرار دارد. در دنیایی که اقتصاد حرف اول را می‌زند، نه قواعد و حقوق بین‌الملل، چه باید کرد؟ دولت آمریکا درصدد است شرایط سرمایه‌گذاری در ایران را برای شرکت‌ها و دولت‌ها سخت کند. باید رئیس‌جمهور و تیم همراه همه کوشش خود را به کار ببرند و ضمن مذاکره با گروه‌های اقتصادی و شرکت‌ها امنیت اقتصادی و سرمایه‌گذاری در ایران را تشریح کنند و توضیح دهند، اینکه ایران مکان امنی است که سرمایه‌گذاری در آن مورد حمایت دولت است. شکست برجام زمانی صورت می‌گیرد که سرمایه و سرمایه‌گذاری در ایران مطلوب سرمایه و سرمایه‌گذاران نباشد.