سمیرا ابراهیمی
از قیمت نفت در جهان همواره به عنوان یکی از استراتژیک ترین قیمت ها در تصمیم گیری بنگاه های بزرگ اقتصادی جهان و حتی تصمیم گیری های سیاسی دولت ها یاد می‌شود. قیمت این کالا از سویی بر درآمد اصلی دولت‌ها تاثیرگذار است و از سوی دیگر به دلیل تاثیری که در قیمت سایر کالاهای اساسی و فرآورده های نفتی می گذارد، اهمیتی همه گیر دارد. در ماه های اخیر، فرضیه افزایش قیمت نفت قوت گرفته و با توجه به اینکه قیمت نفت در بودجه 97، 55 دلار پیش‌بینی شده‌است، افزایش جدی در آمدهای بودجه ای کشور را خواهیم داشت.
در یک ماه اخیر قیمت نفت جهانی روند رو به رشدی داشت به طوری که قیمت نفت برنت در معاملات هفته جاری تحت تاثیر عوامل عرضه و تقاضای مطلوب، به بالاترین رکورد از اواخر سال ۲۰۱۴ به این طرف صعود کرد و به مرز قیمتی 75 دلار رسید.
اکنون تحلیلگران و مقامات در سراسر جهان در صدد هستند که قیمت مناسب برای نفت را پیش بینی کنند. در این پیش‌بینی باید فصل رانندگی تابستان در آمریکا، احتمال تحریم‌های جدید علیه ایران، انتخابات در ونزوئلا و عراق، ادامه بحث درباره ماموریت کامل شده یا نیمه تمام اوپک و گزارش‌ها درباره هدف گیری قیمت ۸۰ یا ۱۰۰ دلار هر بشکه نفت از سوی عربستان سعودی به حساب آورده شود. برخی از تحلیلگران و مقامات معتقدند قیمت‌های نفت ممکن است امسال به ۸۰ دلار صعود کند با این ‌همه صعود نفت به چنین قیمتی احتمالا به دلیل ریسک ژئوپلیتیکی خواهد بود نه عوامل عرضه و تقاضای بازار.
حتی اگر قیمت‌های نفت به ۸۰ دلار صعود کند، چنین افزایشی کوتاه مدت خواهد بود و احتمالا ناشی از نگرانی‌ها نسبت به اختلال در عرضه به خصوص در خاورمیانه است. پس از آن مسئله کاهش تولید نفت ونزوئلا و انتخابات عمومی این کشور در ماه مه است که ممکن است به تصویب تحریم‌های بیشتر آمریکا علیه ونزوئلا منتهی شود و بر قیمت‌های نفت تاثیر بگذارد.
با این ‌همه برخی از بانک‌های سرمایه‌گذاری و مقامات نفتی می‌گویند قیمت نفت در حدود ۷۵ دلار در هر بشکه مناسب است.
محمد بن حمد الرومهی، وزیر نفت عمان که در توافق نفتی میان کشورهای اوپک و غیراوپک مشارکت دارد، به شبکه «سی ان بی سی» گفت: تصور می‌کنم قیمت ۶۵ تا ۷۵ دلار برای ادامه سال واقع گرایانه است اما عوامل زیادی وجود دارند که ممکن است این وضعیت را تغییر دهند. به نظر من جایی که ما هستیم چندان بد نیست و ما می‌توانیم با آن سر کنیم. قیمت نفت برای مدتی بین ۶۵ تا ۷۵ دلار خواهد بود.
الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه اوایل ماه جاری اظهار کرده بود قیمت نفت ممکن است به ۸۰ دلار در هر بشکه برسد با این‌ همه چنین قیمتی تحت تاثیر عوامل عرضه و تقاضای بازار نبوده بلکه به دلیل نگرانی‌های ژئوپلیتیکی خواهد بود.
همچنین بانک «آمریکا مریل لینچ» و گلدمن ساکس انتظار دارند قیمت نفت امسال به ۸۰ دلار صعود کند. «آمریکا مریل لینچ» به دلیل محدودیت ظرفیت در منطقه شیل پرمیان که روند رشد تولید را آهسته کرده است، انتظار دارد این اتفاق در سه ماهه جاری روی دهد.
گلدمن ساکس پیش‌بینی کرده که تقاضا برای نفت در سال ۲۰۱۸ به میزان ۱.۸۵ میلیون بشکه در روز رشد کند. این بانک برآورد کرده که رشد تقاضا در سه ماهه نخست امسال احتمالا قوی‌ترین رشد از سه ماهه چهارم سال ۲۰۱۰ بوده‌است.
بانک «بارکلیز» نیز انتظار دارد قیمت‌های نفت در سه ماهه جاری به دلیل نگرانی‌های بیش از حد نسبت به تجدید تحریم‌ها علیه ایران و کاهش تولید ونزوئلا، روند صعودی داشته باشند اما در نیمه دوم سال ۲۰۱۸ با افزایش تولید آمریکا تصحیح شود.
اما از سوی دیگری فشاری که از نگرانی‌های ژئوپلیتیکی در بازار ایجاد شده ممکن است دوباره به اشباع عرضه منجر شود زیرا قیمت بالاتر مناطق شیل آمریکا را به تولید بیشتر با انگیزه سودآوری تشویق کرده و به رشد تقاضا لطمه می‌زند.
از سویی آن طور که شرکت خدمات میدان نفتی شلومبرگر اخیرا اعلام کرده است، شیل آمریکا با چالش‌های تولید مواجه است و این چالش‌ها ممکن است روند رشد عرضه آمریکا را آهسته کنند.
از سوی دیگر، بالا رفتن قیمت نفت، قیمت بنزین را بالا برده است. طبق گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا، تابستان امسال رانندگان در آمریکا باید به طور متوسط ۲.۷۴ دلار به ازای هر گالن بنزین پرداخت کنند که ۱۱ درصد گران‌تر از تابستان سال گذشته خواهد بود. این قیمت‌ها بالاترین میانگین قیمت بنزین در چهار سال اخیر خواهد بود و تا حد زیادی تغییرات در قیمت‌های نفت را منعکس می‌کند.
در قیمت ۱۰۰ دلار هر بشکه نفت برنت که گویا عربستان به شدت خواهان آن است، رشد تقاضا شدیدا لطمه خواهد دید.
پاتریک پویانه، مدیرعامل توتال هفته گذشته هشدار داده بود افزایش قیمت نفت ممکن است افت اندک تقاضا را به دنبال داشته باشد.
میانگین 65 تا 75 دلاری قیمت نفت در سال 2018
رضا پدیدار، کارشناس انرژی در گفت‌و‌گو با «ابتکار» در خصوص وضعیت فعلی بازار نفت و دلایل افزایش قیمت آن در ماه اخیر گفت: شاخص‌‌های اقتصادی در بسیاری از مواقع تحت تاثیر شرایط سیاسی خودنمایی می کنند. این روزها هم به دلیل تلاطم در نظام جهانی و شرایط منطقه ای، رفتارهای ژئوپلتیکی و غیر اقتصادی در برآیند عرضه و تقاضا تاثیرگذار شده‌اند. مهمترین موضوع سیاسی که اکنون دنیای انرژی را تحت تاثیر قرار داده و باعث پیشی گرفتن تقاضا بر عرضه شده است، بحث خروج آمریکا از برجام است.
او افزود: البته باید توجه داشت که در 2 سال اخیر، اجرای موفقیت آمیز طرح فریز نفتی که با مشارکت و پایبندی بیش از 96 درصدی اعضای اوپکی و غیر اوپکی، اجرا شد و توانست عرضه را کنترل کند نیز اکنون در افزایش قیمت نفت تاثیر بسزایی دارد. به طور مثال اکنون کشور لیبی تولید نفت خود را که پیش از این روزانه بیشتر از http://www.aftabir.com میلیون بشکه بود، به 120 هزار بشکه رسانده، کشور نیجریه نیز کاهش تولید چشمگیری داشته که این موضوعات حاکی از آن است علاوه بر دلایل ژئوپلتیکی، برنامه‌های مهار عرضه نیز به نتیجه رسیده‌است.
عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران در ادامه به تاثیرات احتمال خروج آمریکا از برجام اشاره کرد و گفت: در حال حاضر به دلیل این که تصمیم واضح آمریکا در این حوزه مشخص نیست، تقاضا در بازار افزایش یافته است. چنانچه از برجام خارج شود و کشورهای اروپایی هم تصمیم بگیرند که از سیاست های آمریکا دنباله روی داشته باشند، فرضیه افزایش قیمت قوت می‌گیرد. البته این موضوع شوک چند روزه دارد و تنها برای چند روز قیمت را به 80 دلار می‌رساند. اما در سال 2018، متوسط قیمت نفت بین 65 تا 75 دلار تثبیت می‌شود.
پدیدار در خصوص تاثیرات احتمالی خروج آمریکا از برجام در فروش نفت ایران گفت: حتی اگر آمریکا از برجام خارج شود، نفت ایران مشتریان سنتی خود را خواهد داشت که حتی در زمان تحریم‌ها هم حضور داشتند. اما ممکن است تبادلات بانکی و نقل و انتقالات پولی دوباره با چالش مواجه شود.