ندای گیلان _ لبنان

قدرت سیاسی در لبنان بین دو جریان اصلی یعنی 8 و 14 مارس تقسیم می‌شود و اسامی هر کدام از این دو جریان به اتفاقی خاص اشاره دارد. اکنون در انتخابات پارلمانی 2018، رقابت اصلی میان این دو جبهه است.

نحوه شکل‌گیری جریان‌های 8 و 14 مارس

«رفیق الحریری» نخست‌وزیر سابق لبنان در فوریه 2005 ترور شد و انگشت اتهام‌ به سمت سوریه و حزب‌الله دراز شد. پس از آن دمشق از خروج نیروهای خود که تا آن زمان در نقاطی از لبنان مستقر بودند، خبر داد. حزب الله و طیف‌های وابسته به این جنبش برای تقدیر از آنچه سوریه در دفاع از مقاومت و خاک لبنان انجام داده، دعوت به برگزاری تظاهراتی در 8 مارس 2005 کردند.

این تظاهرات به صورت بسیار باشکوه در میدان ریاض‌الصلح بیروت برگزار شد و سخنرانی «سید حسن نصرالله » دبیرکل حزب‌الله در آن به یاد ماندنی بود.

تظاهراتی اینچنینی با واکنش جریان مخالف حزب الله مانند المستقبل روبه‌رو شد و آنها نیز در اولین «ماهروز» ترور رفیق الحریری یعنی 14 مارس 2015  تظاهراتی در بیروت با شعار «سرسپردگی به لبنان و وفاداری به رفیق الحریری» برگزار کردند.

از همین دو تاریخ، اسامی «جریان 8 مارس» یعنی حزب‌الله و احزاب متحد یا نزدیک به آن، و «جریان 14 مارس» یعنی حزب المستقبل (به ریاست سعد الحریری) و احزاب نزدیک و متحد آن در ادبیات سیاسی لبنان شکل گرفت.

احزاب وابسته به جریان 8 مارس

جریان 8 مارس منحصر به گروه‌های شیعه نیست. 8 مارس شامل احزاب شیعی، مسیحی، دروزی و سنی است و بارزترین آنها عبارتند از:

حزب‌الله: در سال 1981 تاسیس شد و «سید حسن نصرالله» اکنون دبیرکل آن است. حزب‌الله در جنگ 2006 (33 روزه) رژیم صهیونیستی علیه لبنان حضور داشت و موفق شد جنوب لبنان را  آزاد کند. حزب‌الله از سال 2005 تصمیم به ورود به صحنه سیاسی لبنان گرفت.

جنبش اَمل (حرکة أمل) : در سال 1975 به دست امام موسی صدر تاسیس شد و «نبیه بری» از سال 1980 آن را رهبری می‌کند؛ نبیه بری همچنین از سال 1992 رئیس پارلمان لبنان است.

جریان «المرده» (تیار المردة) : در سال 1982 توسط خاندان «فرنجیه» در شهر «زغرتا» محل اصلی زندگی مسیحیان مارونی در شمال لبنان تاسیس شد و اکنون «سلیمان فرنجیه» آن را رهبری می‌کند.

جریان ملی آزاد (تیار الوطنی الحر) : رهبری آن را میشل عون رئیس‌جمهور کنونی لبنان بر عهده دارد این جریان پس از امضای توافقی در فوریه 2006 به ائتلاف 8 مارس پیوست.

حزب دموکرات لبنان (الحزب الدیمقراطی اللبنانی) : در سال 2001 و پس از بروز اختلافات میان دروزی‌های تاسیس شد واکنون «طلال ارسلان» ریاست آن را بر عهده دارد.

جریان «التوحید» (تیار التوحید): «وئام وهاب» در سال 2006 تاسیس این جریان را اعلام کرد، جریانی که یاور حزب‌الله است و از طایفه دروزی هستند.

حزب سوری ملی‌گرای سوسیال (الحزب السوری القومی الاجتماعی): در سال 1932 در بیروت تاسیس شد و به عنوان حزب ثبت‌شده در لبنان و سوریه فعالیت دارد.

جبهه کار اسلامی (جبهة العمل الإسلامی): در سال 2006 و پس از تجاوز رژیم صهیونیستی به لبنان تاسیس شد.

حزب «رابطة الشغیلة»: حزبی چپگرا که  در اواخر دهه شصت تاسیس شد و اکنون «ظاهر الخطیب» آن را رهبری می‌کند.

احزاب وابسته به جریان 14 مارس

جریان 14 مارس شامل احزاب سنی، دروزی و مسیحی است و توسط تعدادی از کشورهای منطقه‌ای و غربی از جمله عربستان، فرانسه و آمریکا حمایت می‌شود. بارزترین احزاب وابسته به این جریان عبارتند از:

المستقبل: این جریان سنی توسط «رفیق الحریری» تأسیس شد و پس از ترور وی در سال 2005، سعد الحریری ریاست آن را بر عهده گرفت. المستقبل به همراه احزاب «الکتائب و القوات اللبنانیه» ستون فقرات 14 مارس محسوب می‌شوند.

القوات‌اللبنانیه: این حزب مسیحی در سال 1976 توسط «بشیر الجمیل» تاسیس شد و در جریان جنگ‌های داخلی لبنان درگیری‌های زیادی با ائتلاف گروهای مسلمان (حرکت ملی لبنان) و گروههای فلسطینی داشت. اکنون «سمیر جعجع» ریاست آن را بر عهده دارد.

«الکتائب»: حزب مسیحی مذکور در سال 1936 توسط «پییر الجمیل» تاسیس شد و از احزاب قدیمی و بازر لبنان به شمار می‌رود. رهبری حزب مذکور هم‌اکنون بر عهده «امین الجمیل» است.

حزب سوسیالیست ترقی‌خواه (الحزب التقدمی الاشتراکی) : حزب دروزی «سوسیالیست ترقی‌خواه» در سال 1949 تاسیس شد از بارزترین موسسان آن می‌تواند به «کمال جنبلاط ، فرید حیران، آلبرت ادیب ، عبدالله العلایلی ، فواد رزق و جورج حنا» اشاره کرد. رهبر کنونی این حزب «ولید جنبلاط» است.

جنبش چپ دموکراتیک (حرکة الیسار الدیمقراطی) یک حزب سیاسی چپ گرای غیرفرقه‌ای و دموکراتیک است که در پارلمان لبنان کرسی‌هایی را در اختیار دارد. این جنبش در سپتامبر 2004 توسط روشنفکران چپ و چپ میانه و فعالانی تأسیس شد که برخی از آنها قبلاً از حزب کمونیست لبنان جدا شده و برخی دیگر فعالان دانشجویی «گروه‌های چپ مستقل» بودند.

التجدد الدیمقراطی (تجدد دموکراتیک): جنبشی که در جولای 2001 توسط 50 نفر تاسیس شد و از بارزترین موسسان آن دو نماینده پارلمان «نصیب لحود و مصباح الاحدب» هستند.

ائتلاف‌ها در حوزه‌های انتخاباتی

حزب‌الله

حزب‌الله با «امل» در تمامی حوزه‌ها ائتلاف کرده اما در عین حال تأکید کرده قصدش کسب اکثریت کرسی‌های پارلمان با هدف سیطره بر دولت نیست (ساختار سیاسی لبنان پارلمانی است و پارلمان نقشی اساسی در تعیین دولت دارد).

تعدادی کرسی‌های شیعیان در پارلمان لبنان 27 کرسی است و حزب‌الله و امل با ائتلاف با یکدیگر امیدوار هستند تمام این کرسی‌ها را به دست آورند.

جمعیت شیعیان اکنون در جنوب لبنان و البقاع بیشتر است اما عده‌ای بیروت و جبل لبنان هم هستند، ائتلاف حزب‌الله و امل در حوزه‌های شش‌گانه البقاع و جنوب، حوزه‌های بعبدا و جبیل-کسروان در جبل لبنان و حوزه بیروت دوم است.

المستقبل

جریان المستقبل با القوات اللبنانیه و جریان آزاد ملی در برخی حوزه‌ها ائتلاف کرده است و خود را برای ورود به کارزاری سخت در حوزه‌های دارای اکثریت سنی آماده می‌کند، این جریان در حوزه‌های «عکار و طرابلس» بدون ائتلاف با شخصیت‌های سنی قدیمی وارد گود انتخابات می‌شود.

تعداد کرسی‌های پارلمان لبنان 27 عدد از 128 کرسی پارلمان آینده است. المستقبل در حال تلاش است تا ریاست سنی خود بر بیروت و صیدا در جنوب لبنان را حفظ کند.

جریان‌های مسیحی

نصف کرسی‌های پارلمان یعنی 64 کرسی متعلق به مسیحیان است. جبل لبنان، شمال و بیروت شرقی مرکز ثقل آنها به شمار می‌رود و احزاب مسیحی مختلف که بارزترین آنها «القوات‌اللبنانیه، الکتائب، جریان آزاد ملی و المرده» هستند بر سر تصاحب کرسی‌ها با یکدیگر رقابت می‌کنند.

برخی ائتلاف‌ها در حوزه‌ها به این ترتیب است: در حوزه انتخاباتی عکار، المستقبل با القوات اللبنانیه  (سیمر جعجع) در مقابل حزب جریان ملی آزاد (میشل عون) و «الجماعه الاسلامیه» (شاخه لبنانی اخوان المسلمین) تشکیل لیست می‌دهند و جریان «المرده» (سلیمان فرنجیه) لیستی جدا تشکیل خواهد داد.

در حوزه‌های «طرابلس، منیه و الضنیه» لیست‌های بسیاری با یکدیگر در رقابتند که بارزترین آنها المستقبل ، جریان «العزم» (نجیب میقاتی) ، الجماعه الاسلامیه و لیست 8 مارس به ریاست «فیصل کرامی» هستند.

در حوزه‌های « بشرّی، زغرتا، الکورة ، البترون» جریان‌های المستقبل و جریان ملی آزاد با «حرکه الاستقلال» به ریاست «میشل معوض» در مقابل لیست «الکتائب اللبنانیه و القوات اللبنانیه»، لیست تشکیل داده‌اند. لیستی دیگری برای المرده و حزب قومی‌اجتماعی سوریه و «بطرس حرب» (از شخصیت‌های بارز جریان 14 مارس و مخالف با نظام سوریه و حزب الله) تشکیل شده است.

شانس 8 مارس در انتخابات

به صورت کلی، جریان‌های وابسته به 8 مارس به استثنای جریان ملی آزاد از قانون جدید انتخابات لبنان بهره خواهند برد. این بدان معنا نیست که جنبش امل و حزب‌الله در برخی حوزه‌های انتخاباتی ضرر نخواهند کرد اما آنها این ضرر را در حوزه‌های دیگر و از طریق متحدان خود جبران خواهند کرد. امل و حزب الله در حوزه بعلبک-الهرمل 3 یا 4 نماینده و در النبطیه http://www.aftabir.com یا 2 کرسی خود را از دست خواهند داد اما در حوزه بیروت 2 تا 3 کرسی، در حوزه بقاع غربی http://www.aftabir.com کرسی و در  زحله نیز http://www.aftabir.com تا 2 کرسی را به دست خواهند آورد. پیش‌بینی می‌شود امل و حزب‌الله و متحدانشان به استثنای جریان ملی آزاد حدود 46 تا 48 کرسی در پارلمان آینده به دست آورند.

جریان 8 مارس به تفرقه‌ای که جریان 14 مارس طی دو سال اخیر با آن مواجه بوده، دچار نیست. شکست‌های منطقه‌ای که مجموعه کشورهای خلیج فارس و آمریکا، به عنوان حامی جریان 14 مارس متحمل شد، کافی بود تا طرف‌های این جریان دنبال دستورکارهای خاصی باشند.

سعد الحریری در عربستان بازداشت شد تا آنچه از نزدیکی الحریری با «سلیمان فرنجیه» (رئیس جریان المرده) مبنی بر دوری میان القوات‌اللبنانیه و المستقبل آغاز شده بود، تکمیل شود. جدای از تلاش‌های ریاض برای متحد کردن تیم، بحران‌ها «شکنندگی» مرزهای مشترک میان طرفین در برابر منافع موجودیتی را نشان داد؛ همانگونه که ائتلاف الحریری با «میشل عون» ، به زیان رابطه‌اش با القوات‌الللبنانیه و مابقی احزب وابسته به 14 مارس تمام شد.

در مقابل احزاب متحد مقاومت  با دستاوردهای میدانی در سوریه و ثابت کردن درست بودن گزینه‌ مقاومت در مقابله با تکفیری‌ها و نیز شکست آنها در لبنان، روز به روز متحدتر شدند. بدون شک تیم مقاومت موفق شد اختلافی که به دلیل شرایط و انتخاب عون و ناراحتی فرنجیه پیش آمده بود ، پشت سر بگذارد.

انتخابات پارلمانی پیش روی لبنان، ایستگاه جدیدی برای نشان دادن اتحاد تیم 8 مارس است. حزب‌الله و اَمَل نه تنها تصمیم به ائتلاف در تمامی حوزه‌ها را دارند بلکه ائتلاف خود با تمام متحدان سنتی‌اش در جریان 8 مارس در سرتاسر لبنان را نهایی کرده است.

بزرگترین بازندگان احتمالی در انتخابات آینده

اطلاعات نشان می‌دهد جریان آزاد ملی و المستقبل بزرگترین بازندگان انتخابات پیش‌رو در مقایسه با قانون انتخابات قبلی باشد.

نگرانی زود‌هنگام متحدان «المستقبل» از پیروزی حزب‌الله 

حزب‌الله و امل در انتخابات پیش‌رو، در تمامی حوزه‌ها ائتلاف کرده‌اند و مقامات حزب الله و امل در محافل مختلف بر این موضوع تاکید کرده‌اند.

این موضوع منجر به نگرانی جریان المستقبل شده است و متحدان این جریان نتوانسته‌اند نگرانی خود را مخفی نگه دارند. کارشناسان بسیاری درباره متزلزل بودن جایگاه 14 مارس در این انتخابات صحبت کرده‌اند.

در دی ماه سال گذشته  «سامی الجمیل» رئیس حزب‌ «الکتائب اللبنانیه» در گفت‌وگو با روزنامه «الشرق‌الاوسط» اعلام کرد: قانون انتخابات کنونی که بر اساس آن انتخابات پارلمان لبنان برگزار خواهد شد برای تأمین پیروزی حزب الله در انتخابات پارلمانی تصویب شده است.

وی مدعی شد: پیروزی حزب‌الله در این انتخابات، فاجعه خواهد بود. الجمیل در ادامه گفت: حزب الله در صورت پیروزی «برنامه سیاسی» خود را ادامه خواهد داد؛ از قانونی کردن سلاح تا تسلط بیشتر بر لبنان و تصمیماتش. رئیس حزب‌الکتائب سپس گفت: دولت از نقش دفاعی و سیاست خارجی خود به نفع حزب‌الله شانه خالی کرده است و فساد در میان ارکان حکومتی افزایش یافته است.

الجمیل ادامه داد: هشدارهایی که حزب‌ من درباره انتخاب «میشل عون» به رئیس‌جمهوری می‌دانند، آشکار شده و وی (میشل عون) اکنون طرفی در نزاع عربی-ایرانی است و این بدان معناست که لبنان بهای آن را پرداخت خواهد کرد.

وزیر کشور لبنان: با تعدد لیست‌ها، شانس المستقبل در برابر حزب‌الله کم شده است

«نهاد المشنوق» وزیر کشور لبنان و از چهره‌های نزدیک به جریان «14 مارس» در ماه جاری (اردیبهشت) به اظهارات اخیر «سید حسن نصرالله» دبیرکل حزب‌الله درباره انتخابات واکنش نشان داد.

وی اعلام کرد اینکه نصرالله گفت: «هر کسی خارج از لیست حزب‌الله و جنبش امل رأی دهد گویا علیه مقاومت رأی داده است»، دیگر اینکه نصرالله به قطار انتخاباتی حزب‌الله در بیروت پیام داده که خطر داخلی در بیروت بزرگتر از خطر اسرائیلی است،پیام‌های مذکور بر این موضوع تأکید دارد که قیاس نبرد در پیام‌های او قیاس «انتخابات» نیست بلکه به سرنوشت تصمیم‌های سیاسی در پارلمان اشاره می‌کند ، نبرد از بیروت آغاز و به دیگر مناطق لبنان کشیده می‌شود.

المشنوق در ادامه بر همپیمانی المستقبل و «ولید جنبلاط» رئیس حزب‌ سوسیا لیست ترقی‌خواه تأکید کرد و سپس گفت: تعداد زیاد لیست‌ها از سهم لیست المستقبل در برابر حزب‌الله خواهد کاست ، بیم آن می‌رود که اگر ساکنان بیروت مشارکت گسترده نداشته باشند آنچه حزب الله در 7 مارس 2008 درباره سلاحش نتوانست محقق کند در انتخابات 6 می 2018 به آن برسد.

در سال 2008 درگیری‌های شدیدی میان مخالفان و موافقان حزب‌الله در بیروت رخ داد؛ این درگیری‌ها در لبنان یادآور جنگ داخلی پانزده ساله (1975 تا 1990 ) در این کشور بود. اتفاق مذکور پس از آن آغاز شد که دولت لبنان اقدام به بستن شبکه‌ای مخابراتی وابسته به حزب‌الله کرد.

انتخابات پارلمانی لبنان در 16 اردیبهشت (1397) برگزار می‌شود و بیش از 900 نامزد در قالب 77 فهرست در 15 حوزه انتخاباتی با هم رقابت می‌کنند.

فارس