فاطمه امین‌الرعایاچند سالی است که پایتخت با آمدن نوروز فضایی بهاری به خود می‌گیرد. رویداد هنری «بهارستان»، پروژه‌ای است که سازمان زیباسازی شهرداری تهران از دو سال گذشته با آن به استقبال بهار می‌رود و شهر را با المان‌های نوروزی آذین‌بندی می‌کند. اما شهروندان چقدر با این طرح ارتباط برقرار میکنند؟ آیا چنین رویدادهایی از […]
فاطمه امین‌الرعایا
چند سالی است که پایتخت با آمدن نوروز فضایی بهاری به خود می‌گیرد. رویداد هنری «بهارستان»، پروژه‌ای است که سازمان زیباسازی شهرداری تهران از دو سال گذشته با آن به استقبال بهار می‌رود و شهر را با المان‌های نوروزی آذین‌بندی می‌کند. اما شهروندان چقدر با این طرح ارتباط برقرار میکنند؟ آیا چنین رویدادهایی از نگاه شهروندان، رویدادی موفق به شمار می‌رود؟
رویداد هنری «بهارستان» از سال 95 به عنوان رویدادی هنری برای پیشواز بهار در سطح پایتخت اجرایی شد. در این رویداد هنرمندان پیشنهادات و طرح‌های خودشان را بنابر فراخوان‌ها برای بررسی توسط هیات داوران به دبیرخانه این رویداد ارسال میکنند و پس از بررسی طرح‌هایی برای اجرایی شدن در سطح شهر انتخاب می‌شوند. اما مخاطبان در طول این چند سال چقدر با این طرح ارتباط برقرار کرده‌اند؟
نیلوفر ساکن خیابان نیروی هوایی است، او درباره حال و هوای هنری شهر در این روزهای پایانی سال می‌گوید: من هیچ اتفاق هنری‌ای در مسیر روزانه‌ام ندیده‌ام. من در این روزها که در بعضی خیابان‌ها تردد داشتم، تنها یک بیلبورد نزدیک مصلی دیدم و چند بیلبوردها نزدیک مصلی دیدم که آن هم در رابطه با فروش محصولات مرتبط با نوروز است. در حالی که هر سال این موقع بنرهای تبلیغاتی درباره بهار در سطح شهر دیده می‌شد اما امسال من چیزی ندیدم.
او ادامه می‌دهد: سال‌های پیش در مراکز و میادین اصلی شهر چنین مواردی دیده می‌شد در حالی که امسال هنوز خبری از نوروز در میادین تهران نیست و نمی‌دانم کی قرار است شهر حال و هوای بهار به‌خود بگیرد و آیا این موضوع ربطی به وضعیت کنونی شهرداری دارد یا نه.
مجید در خیابان مطهری زندگی می‌کند. او می‌گوید: در چند سال اخیر هم قبل و هم بعد از نوروز من المان‌های زیادی با عنوان بهار و نوروز در سطح شهر دیده‌ام. امسال هم مانند سال‌های پیش شهر کم‌کم به نمادهای بهاری آراسته می‌شود. در حالت عادی هم المان‌های بهاری در سطح شهر وجود دارد که زمان نوروز رنگ تازه و بهاری به خود می‌گیرد. اگر استباه نکنم سال گذشته در میان همین المان‌های نوروزی، آثاری با پسماندهای فلزی در سطح شهر نصب شد. چنین آثاری علاوه بر اینگه بر زیبایی شهر تاثیر دارند، باعث کم شدن از آلودگی‌های زیست‌محیطی می‌شود.
او درباره پیغام چنین آثاری می‌گوید: بعضی از این آثار چندان به دنبال ارائه مفهوم خاصی نیستند و خیلی ساده و راحت تنها نمایانگر یک فرم هستند، مثلا فیگور یک حیوان، نماد سال یا … اما بعضی آثار دیگر را باید با تامل بیشتری دید. پیغام‌هایی مثل حفظ محیط زیست، نابودی طبیعت با زباله، عدم تفکیک زباله و نبود بازیافت و …
مجید درباره ظرفیت پذیرش المان‌های تجسمی تهران می‌گوید: هر چیزی اگر از حد خودش بگذرد قطعا باعث آشفتگی خواهد شد اما قطعا فکر نمی‌کنم المان‌های نوروزی در خیابان باعث ایجاد حس بد و ناخوشایند در فردی شود. به طور مثال تخم‌مرغ‌های رنگی که در پارک ملت نصب می‌شوند خیلی هم جذاب هستند و باعث ایجاد نشاط بهاری خواهند شد. این‌طور نیست که با دیدن آنها فکر کنم ظرفیت المان‌های تجسمی شهر تکمیل شده و تصویری آزاردهنده مقابل چشمانم قرار دارد. در کل زیاده‌روی در هر موضوعی باعث آزار خواهد شد. مثلا اگر قرار باشد در یک مسیر کوتاه 15 تخم‌مرغ غول‌آسای رنگ شده دیده شود، از بودن آنها اذیت خواهی شد اما اگر حد اعتدال رعایت شود، این المان‌ها بسیار هم چشم‌نواز خواهند بود.
در سومین «بهارستان»، تمرکز بر نقاشی‌های دیواری خواهد بود. مجید در این‌باره می‌گوید: انجام نقاشی دیواری در رویدادهایی مثل بهارستان اتفاق خوبی است. ترکیب رنگی به کار رفته در این آثار باعث حض بصری ولی در این میان مشکلی وجود دارد که به ضعف فرهنگی خودمان بازمی‌گردد. تصویر زیبایی بر دیواری نقش می‌بندد ولی اگر سال بعد دوباره سراغ همان نقاشی بروید، خواهید دید که با اصابت چند نارنجک و یادگاری‌های حک شده آراسته شده است. بودن نقاشی دیواری اتفاق خوبی است ولی مشکل اینجاست که ما کار را انجام می‌دهیم ولی آن را کامل نمی‌کنیم. ما نقاشی دیواری را به امان خدا رها می‌کنیم. ممکن است ساختمان نشست کند و وسط نقاشی یک ترک بزرگ ایجاد شود یا نارنجک روی تن آن اثر گذاشته باشد. درست است که باید در این زمینه فرهنگ‌سازی شود اما حفظ و نگهداری آنچه که انجام داده‌ای هم اهمیت دارد. این آثار تا زمانی زیبا هستند که به آنها رسیدگی شود. اگر با مرور زمان آسیب ببینند، نه تنها اثر زیبایی‌بخشی ندارد بلکه اثر معکوس خواهد داشت.
خانه نرگس در خیابان آزادی است، او درباره المان‌های نوروزی موجود در سطح شهر می‌گوید: سال گذشته تخم‌مرغ رنگ کرده بودند که به نظرم طرح جالبی آمد. خاطرم هست که فراخوانی دادند تا طرح‌هایی برای همین تخم‌مرغ‌های رنگی ارائه کنیم. چند روز پیش که برای بازدید از موزه به خیابان سی‌تیر ک بافتی تاریخی و قدیمی دارد سر زدم گوی‌هایی را دیدم که هنرمندان در حال رنگ‌آمیزی آن بودند. اما هیچ وقت با شنیدن کلمه «نوروز» به یاد این آثار تجسمی نمی‌افتم.
او درباره وجود این آثار در دراز مدت در سطح شهر می‌گوید: باید استقرار این آثار مدیریت شود. به طور مثال دیدن این آثار نورزی در زمانی که مرتبط با نوروز است جذاب است. باید چنین آثاری به موقع جمع شود و خرداد ماه دیگر آنها را در سطح شهر نبینیم. دقیقا خاطرم نیست اما فکر کنم سال گذشته مدت زیادی این آثار در خیابان‌ها وجود دشتند. اگر قرار است آثار مناسبتی باشد باید جمع‌آوری شود. خیلی از بنرهایی که به مناسبت‌های خاص نصب می‌شود تا مدت‌ها بر در و دیوار شهر باقی می‌ماند.
نرگس درباره نقاشی دیواری می‌گوید: اگر قرار است نقاشی دیواری هم جزئی از رویداد بهارستان باشد، با توجه به ماندگاری طولانی‌اش باید موضوعی داشته باشد که چهار فصل سال را در بر بگیرد. فرض کنید در پاییز یا زمستان از خیابانی رد شویم و دیواری نقاشی شده با موضوع نوروز ببینیم! قطعا خوشایند نیست. جدای همه این مسائل کاش به‌جز نقاشی دیواری به گرافیتی هم توجه می‌شد.
سارا ساکن قیطریه است. او درباره آنچه که این روزها در شهر به عنوان المان‌های نوروزی یاد می‌شود می‌گوید: چندان آثار درخوری در سطح شهر ندیدم، مثلا در یکی از چهارراه‌ها گلدان بزرگ کجی را دیدم که هنوز هم گل‌ها داخلش تعبیه نشده بود. در بلوار کشاورز هم چندین تخم مرغ رنگ شده بزرگ نصب شده بود.
او معتقد است این آثار نباید دائمی باشند. سارا ادامه می‌دهد: اگر قرار باشد هر سال به آثار قبلی اضافه شود جذابیت رویداد هم از بین می‌رود. این آثار باید حداکثر تا اردیبهشت باقی بمانند. مثلا نزدیک متروی صدر سه سال پیش اثری نصب شده که یک خانواده و یک سفره هفت‌سین به شکل بسیار ناشیانه‌ای به عنوان یک اثر نوروزی به نمایش درآمده است. جدای از طراحی نامناسب اثر، رسیدگی نکردن در طول این چند سال و کثیف شدن و ترکیب رنگ‌‌شان با دوده و آلودگی باعث ایجاد یک آشفتگی بصری شده است. اگر قرار باشد آثار مداوم باشند، حداقل باید کمی به بُعد زیبایی‌شناسی و بعد هم به نگهداری آن توجه شود.
Friday, 22 November , 2024