بر اساس گزارش رسیده، این همایش به همت رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در اسپانیا، مرکز فرهنگی و بین‌الملل شهر کتاب، دانشگاه کمپلوتنسه مادرید و انجمن ایران‌شناسان اسپانیا در روزهای هفتم و هشتم اردیبهشت‌ماه با استقبال خوب استادان، دانشجویان و سایر علاقه‌مندان برگزار شد.

در برنامه آغازین این همایش پروفسور سانتیاگو لوپز معاون دانشکده زبانشناسی در سخنانی با اشاره به برگزاری همایش سعدی و سروانتس در سال گذشته بیان کرد: پس از برگزاری همایش سعدی و سروانتس و ارتباط خوبی که رایزن فرهنگی ایجاد کرد این همایش برگزار می‌شود.

او برگزاری این همایش را نشان علاقه و جدیت طرفین ایرانی و اسپانیایی به گسترش روابط فرهنگی و علمی دانست و از زحمات مرکز فرهنگی شهر کتاب و رایزنی فرهنگی که زمینه معرفی و حضور سخنرانان را فراهم کردند، تشکر کرد.

در ادامه پروفسور مارکوس سیررا رییس دانشگاه بزرگسالان کمپلوتنسه و دبیر همایش گفت: ایران و اسپانیا دو ابرقدرت فرهنگی هستند و در این همایش به بررسی گوشه‌ای از زندگی و آثار دو تن از مفاخر این دو کشور که نشان‌دهنده فرهنگ بالای آن‌هاست خواهیم پرداخت.

وی عشق و علاقه جدی به فرهنگ را دلیل ارتباط خوب دو کشور ایران و اسپانیا دانست.

او افزود: خوان رامون خیمنس بزرگترین شاعر قرن بیستم اسپانیا و همچنین بزرگترین شاعر این کشور پس از سروانتس است.

همایش شعر نو در مادرید

سپس کارمن هرناندث پینسون نوه خوان رامون خیمنس در سخنانی با تشکر از برگزارکنندگان مراسم به بیان گوشه‌هایی از زندگی وی پرداخت و گفت: با برگزاری این همایش یک ارتباط برادرخواندگی شاعرانه بین ایران و اسپانیا به‌وجود آمده است.

وی افزود: متاسفانه شخصیت خوان رامون خیمنس در اسپانیا خوب شناخته نشده و بیش از 70 درصد آثارش تا زمان فوتش منتشر نشده بود.

او با اشاره به توجه خوان رامون خیمنس به شعر ناب، بیان کرد: کتاب “پلاترو و من” این شاعر پس از دون کیشوت و کتاب مقدس بیشترین فروش را در اسپانیا داشته است.

علیرضا اسماعیلی رایزن فرهنگی‌ جمهوری اسلامی ایران در اسپانیا آخرین سخنران مراسم افتتاحیه این همایش بود که ضمن تشکر از همکاری دانشکده زبانشناسی دانشگاه کمپلوتنسه، مرکز فرهنگی شهر کتاب، سخنرانان و همچنین شرکت‌کنندگان، بیان کرد: ایران و اسپانیا دو کشور بزرگ با تمدن تاریخی و ادبیات غنی هستند. برگزاری این گونه فعالیت ها موجب شناخت بیشتر این دو کشور نسبت به مفاخر یکدیگر شده و ارتباطات دوستی‌ و همکاری های علمی‌ و فرهنگی‌ را عمیق تر می‌کند.

او ادامه داد: ادبیات و شعر در ایران تاریخی به دیرینگی تمدن کهن آن دارد. سابقه وجود شعر در ایران به دوران باستان می‌ رسد و پس از اسلام نیز شعر در ایران به نقطه اوج خود در قرن های ۴ تا ۸ هجری رسید .

اسماعیلی تصریح کرد: شعر نو فارسی‌ با وانهادن قالب های شعر کلاسیک در قرن ۱۴ هجری به وجود آمد. این گونه از شعر فارسی آزادی بسیاری را در فرم و محتوا برای شاعر فراهم می‌کند و نیما یوشیج را پدید آورنده این نوع شعر در ادبیات فارسی‌ می‌نامند.

رایزن فرهنگی‌ ایران در اسپانیا افزود: “علی‌ اسفندیاری” معروف به “نیما یوشیج” را بزرگترین نظریه پرداز شعر فارسی‌ می‌ دانیم. او در سایه مطالعات و کند و کاوهای عمیق و هوشیارانه بر روی ادبیات گذشته ایران و ممالک اروپایی از جمله مکاتب شعری نو در فرانسه، درک عمیق از اوضاع و احوال سیاسی، اجتماعی و فرهنگی‌ و ادبی‌ جهان و ایران، قدرت خلاقیت و ذوق سرشار، عصیان ذاتی، نگرش انتقادی، تکاپوی مدام و ایمان و اعتقاد راسخ به درستی‌ راهی‌ که در پیش گرفته بود، توانست دگرگونی های بنیادین و همه جانبه ای را در زوایای مختلف شعر فارسی‌ از فرم درونی‌ و بیرونی گرفته تا قالب، وزن، قافیه، موسیقی‌ و محتوا ایجاد کند و اسکلت بیش از هزار ساله شعر فارسی‌ را بشکند .

اسماعیلی ابراز امیدواری کرد که این سمینار علمی‌ بتواند نور بیشتری بر چهره شعر مدرن فارسی‌ و اسپانیایی و ویژگی‌ های شعری نیما یوشیج و خوآن رامون خیمنس تابانده و زوایای جدیدی را برای اهل علم گشوده و درهای دیگری را در شناخت آثار این دو فرد برجسته این حوزه علمی‌ ادبی‌ در دو کشور فراهم کند .

همایش شعر نو در مادرید

آلفرد کاواناگی رییس انجمن ایران‌شناسان اسپانیا اولین سخنران روز اول همایش بود که با موضوع «نیما یوشیج: انسان و شاعر»، به تشریح زندگی‌نامه نیما یوشیج، تولد وی در دهکده یوش از توابع شهرستان نور در استان مازندران، اضمحلال و انحطاط سلسه قاجار که دقیقا در سال متولد شدن وی اتفاق افتاد و قتل ناصر الدین شاه در همان سال پرداخت.

وی همچنین اشاره کرد که نیما یوشیج، انقلابی‌ در فضای راکد شعر ایرانی ایجاد کرد و تمام بنیادها و ساختارهای شعر کهن فارسی‌ را به چالش کشید و در دوران نوجوانی و جوانی‌ وی، افزون بر انقلاب ادبی، انقلاب‌های سیاسی و اجتماعی نظیر انقلاب مشروطه و نهضت تنباکو صورت گرفتند.

علی‌اصغر محمدخانی معاون فرهنگی‌ و بین الملل موسسه شهر کتاب نیز با موضوع «نیلوفرهای آبی در ایران و اسپانیا» در این همایش سخن گفت. او پس از تشکر از دانشگاه کمپلوتنسه و رایزنی فرهنگی، به توصیف خصوصیات شاعرانه و هنری چهره‌های برجسته‌ای چون فدریکو گارسیا لورکا، خوآن رامون خیمنس، رافائل آلبرتی و ویسنته الکساندره پرداخت .

محمدخانی درباره خیمنس تصریح کرد: خیمنس راهی‌ متفاوت از گارسیا لورکا را برگزید و بیشتر به خواص توجه کرد، به صفای ذهن و قدرت درون و جز سرودن “شعر ناب” مشغله ذهنی‌ نداشت. در آثار متاخر خود به کلی‌ از سمبولیسم فاصله گرفت و از موسیقی‌ کلام چشم پوشید تا به والاترین مقام شعر در بیان اندیشه دست یابد. در نظر او قبل از از هر چیز شعر وسیله معرفت است، بدین طریق شعر غریزی و طبیعی که منقح شده باشد، شعر نیست. خیمنس همچنین از سادگی‌ هنر عامیانه روی برمی‌تابد.

وی ادامه داد: اگر چه روی برتافتن خیمنس از زندگی‌ سیاسی و محافل ادبی، موجب شد که اشعارش مانند گارسیا لورکا ، خواننده فراوان به دست نیاورد، توجه مداوم او به شعر ناب، لطف و ظرافت و نفوذ و پر عمق اشعارش او را پیشوای شاعران نسل جوان اسپانیا و در واقع بنیان گذار شعر نو ساخت و پیروانش پس از وی دنباله هنر او را با فنون شعری فاضلانه اش گرفتند .

خاویر الگتا مانسو استاد زبان شناسی‌ اسپانیایی و نظریه پرداز ادبی‌ مقاله خود را با عنوان « بین برج عاج و برج بابل: خوان رامون خیمنس به عنوان گیرنده چندین سنت ادبی» ارائه و بیان کرد:برای شاعرانی که به خلوص زبان شعر اهمیت زیادی می‌دهند، مانند پل والری، خوان رامون خیمنس و برخی‌ هنرمندان معاصر دیگر، بسیار پیش آمده که به برج عاج نشینی متهم شده اند.

وی افزود: اما شاعر اندلسی مورد بحث ما میان برج عاج و برج بابل در رفت و آمد است. “هولدرلین” معتقد است شاعران در فواصل بین انسان و خدا، اشیا و ماهیتشان و یا حتی فاصله بین اجزای یک کلیت یگانه قرار دارند و با این تعریف، خوان رامون خیمنس، سعی‌ در احیای معانی پنهان در پس پرده وقایع و پدیده‌ها از طریق زبان روزمره داشته و حتی در تبعید، از زبان زنده اسپانیولی غافل نشده است. خوآن رامون، در کنار اشعار جاری میان مردم اندلس، به سمت ادبیات آنگلوساکسون گرایش داشته و همواره نسبت به شعر، تفکر و عرفان شرق نیز کنجکاو بوده است.

حسین معصومی همدانی عضو فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی و استاد دانشگاه دیگر سخنران روز اول این همایش بود که مقاله خود را با عنوان «ویژگی‌های کلی شعر نو فارسی بر اساس تحلیل شعر لوح گور احمد شاملو» ارائه کرد.

او با برشمردن ویژگی‌های شعر نو بیان کرد: در واقع شعر نو فارسی، یکی از مهمترین دستاوردهای فرهنگی ایران در قرن اخیر است که هم تمامی تحولات فکری و اجتماعی و سیاسی این قرن را همراهی کرده و هم زبانی برای بیان این تحولات بوده است.

وی با بیان این‌که به تفاوت های شعر نو و قدیم می‌ توان از زوایای مختلفی‌ نگاه کرد، با طرح شعر لوح گور شاملو به عنوان نمونه تصریح کرد: اولین ویژگی این شعر این است که عنوان دارد، زیرا در شعر کلاسیک فارسی، معمولا تنها مثنوی‌ها هستند که عنوان دارند و ویژگی دوم این شعر، منثور بودن آن است.

خورخه سانچز کاسکو استاد و پژوهشگر زبان اسپانیایی با موضوع «دلتنگی از حال حاضر در احساسات شاعرانه خیمنس» گفت: در شعر خوآن رامون می‌بینیم که ادراک وی از جهان و یا تصویری از آنچه می‌بیند، درک می‌کند و به ما ارائه می‌دهد، همواره گرفتار نوعی نوستالژی است؛ نوستالژی حال، زمان، لحظه. گویی شاعر به ناپایداری جهان در تک تک لحظات آن واقف است.

به گفته وی، برای فهم بهتر این مساله باید به دو عنصر مهم “تامل و تشخیص” که در شعر خوآن رامون حضور فعال دارند توجه کرد.

موسی اسوار عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مترجم ادبی‌ با موضوع «سیما و سرشت شعر نو فارسی» در دومین روز این همایش سخنرانی کرد و گفت: به تقریب همه شعرشناسان و پژوهشگران ادب معاصر فارسی، منظومه “افسانه” را که سروده نیما یوشیج در سال ۱۹۲۲ بود سرچشمه شعر امروز ایران می‌ دانند، به طوری که برای شناخت ارزش این منظومه و جایگاه سراینده آن ، ناچار بایست از زمینه تاریخی ظهور آن سخن گفت.

وی با توضیح تحولات و وقایعی که منجر به ظهور شعر نو شد، به شرح جریان‌های عمده شعر نو فارسی‌ پرداخت و در مجموع، وزن و موسیقی‌، زبان و بیان، ساختار و شکل، آزادی تخیل، شعریت یا جوهر شعری، ابهام، اندیشه و محتوا را از خصلت ها و خصایص شعر نو فارسی‌ خواند .

لوسیا کوتارلو دانشجوی مقطع دکترا و پژوهشگر زبان اسپانیایی دیگر سخنران روز دوم با عنوان «سرای خوان رامون، مهد طبیعی و نماد» گفت: خوان رامون خیمنس دستخوش یک سیر تکامل سه‌گانه شده است: نخست: زیباشناختی – به سمت نمادگرایی اصیل که به صورت رسمی تنزیه شده است – دوم: کیهان‌شناختی- به سمت طبیعتی که همیشه به انس به زادگاه خود، یعنی موگر، وابسته است، زادگاهی که تا جهانی شدن تعالی یافته است و سوم: در شعرسرایی، از خویشتنی که تا ادغام با آن کیهان اونیورسال صعود می کند و در آخرین اثرش موفق به دست‌یابی به بالاترین مرحله متعالی خود می‌شود، تبدیل به کیهان کهین شدن تا خود جایگاه کیهان مهین شود – طبیعت، سرای، کیهان -.

امیرعلی نجومیان استاد دانشگاه شهید بهشتی با موضوع «تبارشناسی گفتمانی شعر فارسی: آمیختگی گفتمانی مدرنیته و مدرنیسم در شعر نیما»، آخرین سخنران ایرانی همایش بود که گفت: شعر مدرن فارسی در بزنگاه تاریخی ویژه‌ای اتفاق افتاد. از سویی، اعلام فرمان مشروطیت و شکل‌گیری نخستین مجلس مشروطه به سال 1285 خورشیدی (1906 میلادی) سبب شکل‌گیری گفتمان اجتماعی و فرهنگ نوینی در ایران شد. از سوی دیگر، ترجمه آثار ادبی مدرنیستی و سمبولیستی از زبان فرانسه به فارسی سبب تاثیرگذاری شگرفی بر ادیبان این دوره شد.

وی افزود: ما در پی نشان دادن این موضوع هستیم که چگونه شعر نیمایی در پی چنین گفتمانی شکل گرفت و به نوبه خود، ادبیات ایران را در مسیر گفتمان نوینی قرار داد. شعر نیما با طرح آرمان‌های روشنگری و مدرنیته و همچنین تجربه کردن بدعت‌های مدرنیستی دو گفتمان متفاوت و گاه متضاد مدرنیته و مدرنیستی را با هم در آمیخت و شعر نو را به پدیده‌ای منحصر به فرد تبدیل کرد.

انریکه اورتیز استاد و پژوهشگر زبان اسپانیایی دانشگاه کمپلوتنسه مادرید به عنوان آخرین سخنران همایش با موضوع«درآمدی بر هنر شعری خوآن رامون خیمنس» گفت: دو دوره ای که با آنها می توان آثار خوآن رامون را درک کرد با بینش وی از عشق زمینی ارتباط دارد: دوره اول، که در آن هنر شعرسرایی وی بر مفهوم متعالی شده‌ای از عشق مبتنی است، و دوره دومی که مشخصه برجسته آن عشق متعالی‌شده‌ای است که، طی روند تنزیه شاعرانه، از بُعُد نفسانی خود چشم می پوشد.

همایش شعر نو در مادرید

همایش شعر نو در مادرید

انتهای پیام