این پهنه‌ها زیستگاه بیش از 300 گونه پرنده بخصوص پرندگان مهاجرند که هر ساله هزاران قطعه از این پرندگان بخشی از چرخه زندگی خود را در این استان سپری می‌کنند، اما متأسفانه این تالاب‌ها چند سالی است که به‌دلیل پدیده‌های طبیعی و بخصوص دخالت‌های انسانی با چالش‌های متعددی روبه‌رو شده‌اند.

دراین میان تالاب انزلی که از نقاط گردشگرپذیر این استان نیز است با مشکلات عدیده‌ای روبه‌روست که پاکسازی و احیای آن همکاری دستگاه‌های زیادی را می‌طلبد. ورود رسوبات به حجم تقریبی 600 هزار تن که در صورت نبود مدیریت می‌تواند سالانه نیم متر از عمق تالاب را کاهش دهد، ورود 300 هزار متر مکعب انواع پساب‌ها و فاضلاب‌ها از 7 شهر حوزه تالاب انزلی و معادل 500 هزار متر مکعب پساب کشاورزی و سایرفاضلاب‌ها به این تالاب، شکوفایی جلبکی و افزایش انواع گونه‌های گیاهی و گونه‌های مهاجم نظیر سنبل آبی، آتش‌سوزی، زهکشی و تصرفات، فعالیت‌های عمرانی و اقتصادی در حوزه تالاب‌ها و شکار و صید بی‌رویه همه از چالش‌ها و معضلاتی است که باید برطرف شود.

استفاده غیراصولی از آب تالاب برای آبیاری اراضی کشاورزی

«احسان هادی پور»، رئیس اداره حفاظت و محیط زیست بندرانزلی با بیان اینکه تالاب انزلی سال هاست که با چند چالش عمده مواجه است، تأکید کرد: تا چالش‌ها برطرف نشود، تالاب وضعیت مناسبی پیدا نخواهد کرد.

وی کمبود آب ناشی از پسروی آب دریای خزر، تغییرات اقلیمی مانند کاهش بارش‌ها و استفاده غیراصولی و غیرمجاز از آب تالاب به‌منظور آبیاری اراضی شالیزارها که در حاشیه تالاب قرار دارند را از جمله مشکلات اصلی این زیستگاه طبیعی بیان کرد و اظهار داشت: بسیاری از کشاورزان که شالیزارها و اراضی کشاورزی در حاشیه تالاب دارند با استفاده از موتورپمپ‌ها به‌طورغیرمجاز اقدام به آب کشی از تالاب می‌کنند که با این کار در هر ثانیه 250 لیتر از آب تالاب برداشت می‌شود. حال تصور کنید این کار طی یک روز از سوی چند کشاورز انجام شود با این حساب آبی برای زنده ماندن تالاب و موجودات آبزی آن باقی نمی‌ماند.

استفاده از موتور پمپ‎های آب کشی برای بهره‌برداری غیرمجاز از آب تالاب

وی با اشاره به سوءاستفاده از افرادی که از اداره جهاد کشاورزی بندر انزلی که با اخذ مصوبات مورد نیاز موتور پمپ‌های آب کشی برای مصارف کشاورزی تهیه کرده اند؛ یادآور شد: متأسفانه برخی از این افراد با گرفتن مجوز استفاده از این موتور پمپ‌ها اقدام به بهره‌برداری غیرمجاز از آب تالاب می‌کنند و کاملاً آگاهانه به این چرخه محیط زیست آسیب می‌رسانند. این درحالی است که هرگونه عملیات محیط زیستی که فاقد پیوست زیست محیطی باشد، تخریب محیط زیست را به‌دنبال خواهد داشت.

تخلیه فاضلاب 3 شهر به تالاب

هادی‌پور تخلیه فاضلاب‌های کلانشهر رشت وشهرستان‌های صومعه سرا و انزلی را به تالاب انزلی از دیگر معضلات دانست و افزود: تنها متولی جلوگیری از ورود این فاضلاب‌ها به تالاب، اداره کل آب و فاضلاب استان است که باید دستور احداث تصفیه خانه را به متولیان این اداره در شهرستان‌های مذکور و کلانشهر رشت ابلاغ کند تا مانع تخلیه فاضلاب به تالاب شوند. رئیس اداره حفاظت و محیط زیست بندرانزلی «پرغذایی» را از دیگر مشکلات تالاب عنوان کرد که در پی ورود فاصلاب به تالاب اتفاق می‌افتد.

به‌گفته وی وقتی فاضلاب به تالاب می‌ریزد مثل کود عمل می‌کند و باعث تکثیر بیش از حد جلبک‌ها می‌شود و به‌دنبال آن انفجار و رشد بیش از حد گیاهان آبزی رخ می‌دهد و تالاب روبه کم آبی و خشک شدن می‌رود، صحنه‌ای که هم‌اکنون به وضوح شاهد آن هستیم.

ورود رسوبات معدنی و خاک‌های فرسوده‌ای که از بالادست از طریق رودخانه‌ها به تالاب وارد می‌شود، از معضلات دیگری است که تالاب با آن دست به گریبان است و رئیس اداره حفاظت و محیط زیست بندرانزلی نیز آن را تأیید می‌کند.

هادی‌پور، متولی کنترل این رسوبات را سازمان منابع طبیعی معرفی کرد و گفت: این سازمان باید با اجرای عملیات آبخیزداری در نقاط مشخص از ورود این رسوبات به رودخانه‌ها و تالاب‌ها جلوگیری کند.

کاهش تراز آبی دریای خزر یکی از تهدیدات زیست  محیطی

«قربانعلی محمدپور»، مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان هم از تالاب انزلی به‌عنوان یکی از زیباترین تالاب‌های استان یاد کرد و افزود: متأسفانه کاهش تراز آبی دریای خزر یکی از تهدیدات زیست  محیطی تالاب شده است. این تالاب در گذشته 11 مترعمق داشت، اما در حال حاضر در برخی از نقاط، عمق بخش‌های جنوبی آن به 30سانتیمتررسیده و45 درصد دچارخشکیدگی شده است.

وی با اشاره به اینکه پساب های خانگی، صنعتی و بیمارستانی مرکز سراوان اثرات مخرب زیست محیطی بر تالاب گذاشته، گفت: مشکلات زیست محیطی ناشی از پسماند و پساب‌ها، صیادان  آستارا تا گرگان را هم دچار مشکل کرده است.

پاکسازی بیش از 400 هکتار از عرصه‌های آبی استان از سنبل آبی

با این اوصاف مدیرکل سازمان حفاظت محیط زیست گیلان از پاکسازی بیش از 400 هکتار از عرصه‌های آبی سطح استان از سنبل آبی خبر داد و عنوان کرد: تالاب چند سالی است که با معضل سنبل آبی دست و پنجه نرم می کند که به‌دنبال آن با کمک دولت موفق شدیم بهترین دستگاه روز دنیا را خریداری و کار پاکسازی آن را انجام دهیم.

رسوبات عمق تالاب را کاهش داده‌اند

وی به ورود سالانه 600 هزار تن رسوب به تالاب انزلی، اشاره و تصریح کرد: این رسوبات عمق تالاب را کاهش داده که باید برای جلوگیری از ورود رسوبات نیز تمهیدات اساسی اندیشیده شود.

محمدپور خبرخوشی را طی سفر اخیر رئیس جمهوری به گیلان برای مدیریت پسماند استان‌های شمالی داد و گفت: در این سفر 300 میلیارد تومان اعتبار برای مدیریت پسماند استان‌های شمالی اختصاص داده شد که پیرو آن از سال آینده وارد فاز تفاهمنامه و عملیات اجرایی مدیریت پسماند در غرب، شرق و مرکز استان با شرکت‌های ایتالیایی و چینی می‌شویم.در حال حاضر از مسیر ۴۰ کیلومتری مشهد گلبهار ۳۸ کیلومتر آزادسازی کامل انجام شده است که ۲ کیلومتر باقی مانده مربوط به اراضی حکمت متعلق به نیروی انتظامی است که اقدامات لازم در جهت توافق برای بازگشایی مسیردرحال انجام است که امیدواریم دستگاه قضایی نهایت همکاری را برای بازگشایی این مسیر داشته باشد