به گزارشندای گیلان به نقل از خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس، هر علمی که برای جامعه اسلامی سودمند باشد و در جهت تأمین منافع و نیازمندیهای آن باشد، علم دینی خواهد بود. به تعبیر دیگر، علم اسلامی علمی است که ناظر به مسائل مورد نیاز جامعه اسلامی باشد و نیازی از نیازهای مسلمانان و […]
به گزارشندای گیلان به نقل از خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس، هر علمی که برای جامعه اسلامی سودمند باشد و در جهت تأمین منافع و نیازمندیهای آن باشد، علم دینی خواهد بود. به تعبیر دیگر، علم اسلامی علمی است که ناظر به مسائل مورد نیاز جامعه اسلامی باشد و نیازی از نیازهای مسلمانان و جوامع اسلامی را رفع کند یا در راستای منافع آنان باشد.براساس کتاب «مبانی علوم انسانی اسلامی» اثر حجتالاسلام احمدحسین شریفی، علم اقتصاد زمانی اسلامی است که تئوریهای تولیدی، توزیعی و مصرفی آن همگی در راستای منافع جامعه اسلامی باشد، مشکلات اقتصادی جامعه اسلامی را بتواند حل کند.شهید مطهری در برخی از آثار خود با پذیرش چنین تلقی از علم دینی میگوید: هر علمی که به حال مسلمین مفید باشد و گرهی از کار مسلمین باز کند، آن علم فریضه دینی و علم دینی است. ما چرا نحو و صرف و لغت عرب را علوم دینی میدانیم؟ آیا جز از این راه است که نفع و فایدهای را در بردارد که موافق با منظور اسلام است؟اساساٌ این تقسیم درست نیست که ما علوم را به دو رشته تقسیم کنیم: علوم دینی و علوم غیر دینی، تا این توهم برای بعضی پیش بیاید که علوم اصطلاحاً علوم غیردینی نامیده میشوند از اسلام بیگانهاند. جامعیت و خاتمیت اسلام اقتضاء میکند که هر علم مفید و نافعی را برای جامعه اسلامی لازم و ضروری است، علم دینی بخوانیم.برخی از نویسندگان تصریح میکنند که پذیرفتهترین و سادهترین تصوری که تاکنون از علم اسلامی ارائه شده است همین تفسیر است. علم اسلامی علمی است که در خدمت آرمانها و اهداف اسلامی باشد به همین دلیل برای اسلامی سازی جامعه شناسی چنین توصیه میکنند: جامعه شناسی را به عنوان یک ابزاری مفید و کارآمد به کار بگیریم و با قدرت تواضع و پذیرش کاستیهایی که ممکن است در این حوزه باشد، بر اساس دغدغهها و نیازها، علایق مذهبی و اسلامیمان مسائل را انتخاب کنیم و درباره آنها با همه ظرفیتهای روش شناختی جامعه شناسی به تحقیق و بررسی بپردازیم.بهرحال براساس این رویکرد علم دینی ماهیتاً هیچ تفاوتی با علم غیر دینی ندارد، تنها تفاوت آنها در غایات و مقاصد این دو است. علوم انسانی موجود در صورتی که در خدمت غایات و اهداف دینی قرار گیرند، علم دینی خواهند بود و در صورتی که در خدمت اهداف و مقاصد غیر دینی باشند، غیر دینی خواهند بود.حسین العطاس دراین باره میگوید: علوم اجتماعی یک وسیله و مجموعهای از دانش است بینشهایی که توسط برخی افراد میتواند علیه اهداف اسلام مورد استفاده قرار گیرد.قرآن کریم علی رغم همه تأکیدی که بر علم و علم آموزی دارد در عین حال این تذکر را میدهد که برخی از دانستیها به نفع انسان نیست و ممکن است موجب اندوه و غم او شود. به طور کلی هر علمی که در راستای غایات اسلامی و در خدمت اهداف دینی نباشد، آموختن آن یا مذمت شده و یا آنکه مورد ترغیب و تشویق قرار نگرفته است.داستان برخورد پیامبر اسلام (ص) با شخصی که نسبت به انساب عرب آشنایی داشت و سخنانی که دراین رابطه فرمود مرز علوم اسلامی و غیر اسلامی را تا اندازهای روشن می کند. امام موسی کاظم (ع) فرمودند پیامبر اکرم (ص) داخل مسجد شد درحالیکه گروهی را دید که در اطراف مردی حلقه زدهاند، پرسیدند: این شخص کیست، مردم گفتند شخصی بسیار دانشمند و علامه است.پیامبر (ص) از علم او پرسید. مردم گفتند: داناترین مردم نسبت به انسان عرب و وقایع و ایام جاهلیت و اشعار عربی است. پیامبر فرمودند: این دانشی است که اگر کسی آن را نداند ضرر نکرده است و کسی که آن را می داند سودی نمیبرد.سپس قاعدهای کلی درباره تشخیص مرز علم از غیر علم فرمودند: علم فقط سه چیز است: نشانهای استوار، یا فریضهای عادلانه، یا سنتی برقرار و آنچه جز اینها است فضل است.انتهای پیام/
Thursday, 24 April , 2025