نداي گيلان: چهار اصل کلی حفاظت، احیاء، توسعه و بهره برداری اصولی از جنگل را در دستور کار سازمان جنگل ها و مراتع کشور قرار دارد. که این اصول توسط مجریان طرح ها و نظارت دقیق ادارات کل چهارگانه شمال و کارشناسان آن سازمان صورت می پذیرد. برابر کتابچه های مصوب شورای عالی جنگل و بیلان اقتصادی طرح ها، بهره برداری اصولی از طرح ها بودجه یا بیلان طرح محسوب گردیده که اجرای اهداف حفاظت، توسعه و احیاء با آن محقق می گردد که با حذف غیر کارشناسی آن اجرای سایر اهداف و سیاست های کلی سازمان حذف و یا با چالش مواجه می گردد.
گرچه مجریان طرح های جنگلداری علم بهره برداری اصولی از جنگل را به عنوان یکی از اصول جنگل شناسی و مدیریت بر عرصه های جنگلی دانسته اما به دلیل دغدغه های سازمان جنگل ها و مراتع کشور و فشارهای برون سازمانی، همواره درخواست اصلاح قرارداد و بیلان طرح های مربوطه را داشته و عنوان می نمایند تعطیلی طرح های جنگلداری یا طرح تنفس جنگل در واقع همان پاک کردن صورت مسئله می باشد.
در استان گیلان ۱۱ شرکت دولتی، تعاونی و خصوصی فعال مجری طرح جنگلداری وجود داشته که کلیه اهداف و رسالت های سازمان در استان توسط این مجریان انجام می گردد که جملگی آنان اعتراض خود را به نحوه نگرش اخیر سازمان و مصوبات بند ۶ هیئت محترم وزیران اعلام و عواقب آن را مکرراً تأکید نموده اند.
بر این اساس روزنامه ایران به بیان نظرات مجریان طرح های جنگلداری استان گیلان و دغدغه های آنان نسبت به موضوعات مطروحه اخیر همراه با نظر کارشناسان پرداخته که، قابل بررسی و تعمق مسئولین، جامعه جنگلبانی و افکار عمومی می باشد.
در جلسه مجریان طرح های جنگلداری استان گیلان با روزنامه ایران مطرح گردید:
– با اجرای بند ۶ مصوبه هیئت محترم وزیران، نشانه گذاری های انجام شده که با افراط و تفریط کارشناسان نشانه گذار در سایه فشارهای برون سازمانی صورت پذیرفته است و به شهادت و بازدید کارشناسان دفاتر ستادی آن سازمان محترم و اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گیلان، نیمی از آنان از حیز انتفاع خارج و از لحاظ کمی و کیفی نیز مغایر جداول محصول کتابچه طرح ها و قراردادهای فی مابین بوده و فاقد توجیهات فنی و اقتصادی می باشد، این واحدها را دچار ضرر و زیان نموده که حتی قادر به پرداخت حقوق و مزایای ماهیانه پرسنل خود نبوده و در شرف تعطیلی می باشند.
– همه مدیران شرکت های مجری طرح و اعضاء هیئت مدیره و کارشناسان، از مدیران و افراد مجرب و با سابقه تحصیل کرده در دانشکده های منابع طبیعی کشور و سازمان جنگل ها و مراتع کشور بوده که با گزینش و تأیید صلاحیت و رعایت ضوابط و مقررات جاری کشور عهده دار اجرای طرح بوده و به عنوان یک جنگلبان حفظ و توسعه و احیاء و بهره برداری اصولی از جنگل را ضامن حفظ و بقای خود و صنایع چوب وابسته به جنگل استان و کشور دانسته و بدین منظور و حفظ اشتغال و گردش چرخه صنایع کشور نه تنها هیچ گاه حاضر به تخریب و کاهش کمی و کیفی جنگل ها نبوده، بلکه همواره خود را موظف به حفظ و حراست و احیاء آنان می دانند.
– طی ده سال گذشته و برابر آمار موجود سهمیه برداشت چوب مجریان طرح های جنگلداری استان گیلان از ۳۰۰٫۰۰۰ مترمکعب در سال به حدود ۵۰٫۰۰۰ مترمکعب در سال کاهش کمی و حتی کیفی داشته، اما در اذهان و افکار عمومی به کلیه محصولات چوبی که در استان و یا کشور مشاهده می شود، چوب آلات جنگلی اطلاق می گردد که این امر اصلاً درست نبوده و می بایست برای افکار عمومی شفاف سازی گردد.
– دومین محصول استراتژیک استان بعد از برنج، کاشت صنوبر و سایر گونه های باغی بوده و گیلان به عنوان قطب زراعت چوب کشور در جهت حمایت از جنگلهای طبیعی کشور مطرح بوده و عموماً در جوامع روستایی استان زراعت چوب، دومین منبع درآمد و امرار معاش بعد از برنج می باشد و عمده چوب آلات مشاهده شده در سطح افکار عمومی متعلق به روستاییان و باغات آنان می باشد. به عنوان نمونه و آمار موجود از تنها واحد تولید نئوپان و ام. دی. اف استان اکثر مواد اولیه آنان از محصولات باغی استان، پشت لا و ضایعات صنایع تبدیلی چوب، باغات میوه قزوین، زنجان، ارومیه و سایر نقاط کشور تأمین می گردد.
– تعطیلی طرح های رها شده مانند طرح های جنگلداری ملکرود، رادار پشته و امام زاده ابراهیم و … که علاوه بر بحران های کارگری و مسائل امنیتی، تخریب و تجاوز عرصه های جنگلی، تخریب جاده های جنگلی، تخریب نهالکاری و حصارکشی های انجام شده (سرمایه های ملی) را در پی داشته است. شایان ذکر است طرح های فاقد مجری استان مانند طرح های دیزکوه و اسکولک در حوزه شهرستان رودبار و سایر حوزه های استان (توضیح اینکه دو سوم از جنگل های استان فاقد مجری طرح می باشند) که به لحاظ عدم حضور مجری طرح و حفاظت، قاچاق و تصرفات اراضی و زمین خواری در آنان بیداد می کند.
– از جمله موارد مشهود و مشخص عدم حضور فعال مجریان طرح های جنگلداری و عدم جاده سازی و نبودن عوامل حفاظتی و یا افرادی که حضورشان در جنگل ضروری است موجب تشدید صدمات و لطمات ناشی از حریق و آتش سوزی، قاچاق چوب، تصرف اراضی و زمین خواری در سطح این جنگل ها خواهد گردید و سرویس های خدمات حفاظتی و نظارتی و فنی را در جنگل مخل خواهد نمود.
– در دانشکده های منابع طبیعی کشور علم جنگلداری در حال تدریس بوده و کلیه کتابچه های طرح های جنگلداری و اجرای آنان و شیوه های مختلف بهره برداری اصولی از جنگل بر اساس موازین علمی در سازمان جنگل ها و مراتع کشور تهیه و تدوین گردیده و چنانچه اشکالاتی در تهیه طرح ها وجود داشته می بایست درون سازمانی و در فضای سازنده و به دور از احساس و نظرات غیر کارشناسی و با استفاده از اصول علمی، اساتید دانشگاه ها، کارشناسان با تجربه و زبده سازمان جنگل ها و مراتع کشور و افراد دلسوز و صاحب نظر و رعایت حقوق حقه مجریان طرح های جنگلداری بررسی گردد. زیرا مجریان طرح ها از هیچ گونه امکانات دولتی استفاده ننموده و تنها با سرمایه گذاری شخصی و با منابع مشخص شده در بیلان طرح ها و با همه مشکلات موجود به سازمان جنگل ها و دولت خدمات ارائه نموده و موجب اشتغال حدود ۲۰۰۰ شغل به صورت مستقیم و ده ها هزار شغل غیر مستقیم در استان و چرخش صنایع چوبی کشور و امنیت جنگل را فراهم نموده اند. لذا تعطیلی طرح ها و یا طرح تنفس جنگل نه تنها بهبودی در شرایط کنونی سازمان و جنگل در کشور ایجاد نمی نماید، بلکه مشکلات و بحران های جدیدی را برای همه کارشناسان محترم سازمان و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران واضح و آشکارا ایجاد نموده و همچنین لطمات جبران ناپذیری بر پیکره فنی سازمان جنگل ها و مراتع کشور ایجاد خواهد نمود. چنین تعطیلی طرح های جنگلداری و عدم تأمین چوب کشور از منابع داخلی و بهره برداری اصولی از جنگل، زیان های جبران ناپذیر و ضربه های مهلکی بر صنایع چوب، اشتغال و اقتصاد کشور وارد خواهد نمود که خود به تفصیل جای بحث و بررسی جداگانه ای دارد.
در پایان مجریان طرح های جنگلداری استان گیلان اظهار داشتند: چنانچه مسئولین محترم اصرار به چنین سیاستی دارند، علی رغم میل باطنی نسبت به تعیین و تکلیف وضعیت بوجود آمده برای مجریان طرح های جنگلداری اقدام و چاره اندیشی اساسی به عمل آورند. زیرا ادامه این روند به لحاظ تحمیل فشارهای سنگین اقتصادی و عدم انجام تعهدات متقابل اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گیلان نه تنها برای این واحد ها مقدور نبوده، بلکه با توجه به جمیع جهات و با توجه به مسائل اقتصادی و اجتماعی موجود در عرصه های جنگلی استان که تک تک مجریان آنان را با گوشت و پوست و خون خود حس می نمایند، آنرا مرگ تدریجی جنگل دانسته و عواقب و مشکلات آتی آنرا نیز پذیرا نخواهند بود.
در ادامه نظرات کارشناسان منابع طبیعی و جنگلداری را خواهید خواند:
معاون اسبق سازمان در امور جنگل های شمال و عضو فعلی انجمن جنگلبانی ایران در مصاحبه با ایران گفت: علم جنگلداری بیش از ۵۰ سال است که در ایران طرح و برنامه دارد و بر اساس اطلاعات و موازین علمی این کار انجام خواهد شد.
کاظم نصرتی با بیان اینکه تعطیل کردن طرح‌های جنگل‌داری و اعلام آنها به عنوان مناطق محافظت‌شده، نظری علمی نیست گفت: جنگل مجموعه‌ای زنده است که باید مدیریت شود، بنابراین جنگل‌ها نیاز به طرح و برنامه‌ریزی دارند و راهکار درست این است که همه جنگل‌ها را تحت پوشش طرح قرار دهیم. مسلما طرح های موجود ایراداتی دارد که می بایست اصلاح شود و تمامی شرکت ها نیز بر آن اذعان دارند.
وی اضافه کرد: بهتر است که سازمان و نهادی تصمیم ساز دستورالعمل ها و شرح وظایف موجود را اصلاح کنند ولی این اصلاح بومی و متناسب با جنگل های شمال کشور باشد.
این کارشناس علوم جنگلداری اعلام کرد: باید طرح هایی که احتیاج به اصلاح دارند مجدداً باز بینی شوند، نه اینکه یک بند از یک طرح را انتخاب کنند و آن هم به طور ناقص اجرا کنند. بهتر است سازمان جنگل ها قرارداد و دستور العمل ها را بازبینی و هر جا که احتیاج به تغییر دارند آن را اصلاح نمایند و در مناطقی که طرح جنگلداری دارد توسط مجریان اجرا شوند و در نقاطی که بدون طرح می باشد طرح های توسعه و احیایی تهیه و توسط سازمان به اجرا در آید.
وی افزود:در این جریانات اخیر گروهی که مصر به اجرای تبصره ۶ هستند، نگران اعیان جنگل هستند ولی همه کارشناسان نگران از بین رفتن عرصه های جنگلی می باشند که با تعطیل شدن شرکت ها این اتفاق خواهد افتاد.
ایرج پیر باوقار کارشناس ارشد منابع طبیعی به ایران گفت:
جنگل همانند هر جامعه زنده و و پویا محکوم می باشد که می بایست نسلهای مسن و سالخورده درختی خود را به تدریج و با اصول علمی از دست داده و با رویش نسلهای جوان، عمل تجدید حیات و جایگزینی در آن ها صورت پذیرد.
وی افزود: منابع جنگلی و مرتعی همانند منابع دریا اگر مورد بهره برداری قرار نگیرد. بقای نسل های بالغ و قابل استفاده آن ها دائمی یا ابدی نبوده و به نحوی نابود خواهند شد. به بیانی دیگر اگر در جنگل های غنی و دارای قابلیت بهره برداری عوامل تخریب و بازدارنده مهار گردد، برداشت درختان بالغ و یا به سن برداشت رسیده نه تنها ضرری به جنگل نمی رساند بلکه با میدان دادن به پایه ها و توده های جوان (آزاد سازی فضای رویشی) جنگل ها به سوی اصلاح و بهبود هدایت می شوند.
وی تصریح کرد:چنانچه برنامه و طراحی لازم برای ورود به جنگل ها را درست تهیه کنیم و اجرای این طرح ها با نظارت و اصولی صورت پذیرد، می توان تضمین داد که اکثر جنگل های شمال قادر خواهند بود از طریق بهره برداری صحیح توسط مجریان مجرب و واجد شرایط، کلیه هزینه های اجرایی از احیا و بازسازی و ایجاد شبکه جاده ای مناسب و حفاظت از تمامیت محدوده و سطح جنگل در بهره برداری اصولی را تأمین کنند.
همچنین محمد رضا عبدالهی رییس اداره جنگلداری استان گیلان به ایران گفت:
در استان گیلان ۵۶۴ هزار هکتار جنگل وجود دارد که این مقدار در سالیان گذشته قطعه بندی شده و با تشریفات به شرکت های بهره برداری تحویل داده شد. در حال حاضر ۱۴۰ هزار هکتار مجری دارد که مابقی این جنگل ها توسط سازمان جنگل ها و محیط زیست اداره می شود.
وی افزود: در دی ماه سال ۹۲ فشار زیادی به منابع طبیعی وارد شد که بهره برداری تعطیل گردد و بهره برداری باعث سیل و تخریب می گردد.که متاسفانه نشان از تصمیات احساسی و غیر کارشناسی بود که صورت پذیرفت.
عبدالهی اظهار داشت: اگر طرحی مشکل دارد باید اصلاح شود و نباید با تصمیم احساسی و غیر کارشناسی باعث نابودی جنگل شویم.
رییس اداره جنگلداری افزود: به عنوان کارشناس و متخصص این حوزه نگران بخش حفاظتی هستیم و با توجه به کمبود نیرو ها و ماشین الات فرسوده و خروج مجریان شاهد نابودی جنگل خواهیم بود.
وی اظهار داشت: در سالیان گذشته بخش زیادی از جنگل های شمال با بودجه دولتی نهال کاری شد و چون احتیاج به مراقبت داشت و با توجه به نبود مجری رها شد و متاسفانه شاهدیم که بیش از ۸۰ درصد جنگل کاری صورت گرفته از بین رفت، که نمونه آن در بخش ماسوله دیده می شود.