مائده اسفندمز: صدای آژیر خودرو های اطفای حریق، ازدحام و دلهره، اضطراب و نگرانی هایی که شهروندان گیلانی به ویژه ساکنان رشت این روزها به وفور آن را تجربه می کنند. اگرچه گرمای هوا و زبان های دعاگوی شهروندان به جان آتشنشان ها را باید بر تصویر این روزها و شب های رشت افزود اما وقوع حریق در برج های طاووس منطقه آزاد انزلی، وقوع حریق در بیمارستان رازی، درمانگاه هلال احمر نقره دشت و مسجد امیرالمومنین علی آباد، منازل مسکونی شهروندان و همینطور بازار رشت از عمده ترین حریق هایی بوده است که طی نخستین ماه از تابستان امسال، تجربه شنیدن آژیر پردلهره خودروهای اطفا در گیلان و همینطور حضور قهرمانانه آتش نشانان در محل حریق ها را برای مردم گیلان و به ویژه شهر رشت رقم زد.

نگرانی از افزایش آتش سوزی ها تا پایان سال

هرچند هر ساله با آغاز فصل تابستان، حریق در جنگل ها، علفزارها و مزارع اطراف شهرها و روستاهای گیلان اتفاق می افتد و متاسفانه بخش اعظمی از منابع طبیعی استان را به کام آتش می کشاند اما وقوع ۲۴۸ حریق در منازل مسکونی، واحدهای صنفی و مراکز درمانی طی بیست روز از تیرماه آماری نگران کننده است که موجبات نگرانی مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری رشت که مجهزترین سازمان آتش‌نشانی سطح استان است را به وجود آورده است.

بابک رمضانی با بیان اینکه تعداد حریق ها امسال نسبت به سال گذشته در طی ۲۰ روز نخست تیرماه، از رشد هفت درصدی برخوردار بوده است به مهر می گوید: در سال گذشته رتبه نخست بیشترین آتش سوزی ها به حریق در نیزارها و علفزارهای حاشیه شهر اختصاص داشت اما متاسفانه طبق آخرین آمارها، این رتبه امسال به منازل مسکونی و واحدهای صنفی اختصاص یافته است.

وی می افزاید: این در حالیست که تنها ۱۸ درصد واحدهای مسکونی شهر رشت از بیمه آتش سوزی بهره مند هستند و میزان خسارت های مالی با این تعداد حریق در سطح شهر، عواقب سنگین مالی و هزینه ای را برای شهروندان رقم می زند. به علاوه اینکه وقوع حریق در مراکز درمانی اتفاقی است که در سال گذشته رخ نداده بود و امسال شاهد این حادثه تلخ در بیمارستان رازی رشت بودیم.

مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی رشت یکی از دلایل اصلی وقوع حریق ها در منازل مسکونی و واحدهای صنفی رشت را به فرسودگی سیم کشی های برق مربوط می داند و می گوید: متاسفانه با اینکه طی چند سال اخیر به طور داوطلبانه کارشناسان و ماموران سازمان آتشنشانی رشت برای بازدید از وضعیت ایمنی واحدهای صنفی و برخی شرکت ها و کارگاه ها در آن ها حضور پیدا کرده اند و همینطور بارها نسبت به فرسودگی سیم کشی های برق منازل هشدارهایی را نسبت به ارتقای ایمنی به مالکان ارائه کرده اند اما بسیاری از شهروندان هنوز هشدارهای ماموران را جدی نمی گیرند.

وی بر این عقیده است که بی توجهی به هشدارها درخصوص فرسودگی سیم کشی ها نتیجه ای جز حریق های مکرر چند وقت گذشته نداشته است.

وضعیت نامناسب بازار رشت

یکی از عمده ترین آتش سوزی هایی که به دلیل فرسودگی در سیستم برق کشی ساختمان رخ داد، حریق گسترده در بازار رشت بود.

پاساژ قدیری رشت با یک اتصال برق به راحتی در آتش سوخت و طی آن حریق، بنای هفت مغازه به طور کامل دچار حریق شد، سقف هفت مغازه دیگر نیز دچار سوختگی شد و آبخوردگی ۱۱ مغازه از این بازار قدیمی و همیشه شلوغ مرکز استان گیلان، خسارات را به مالکان این مغازه ها تحمیل کرد. اگرچه حریق بازار با تلاش و سرعت عمل ۷۱ آتش‌نشان از ۱۲ ایستگاه آتش‌نشانی اطفاء و مهار شد و تلفات جانی نداشت اما مطمئنا خسارات مالی بالایی را رقم زده است که میزان آن در دست بررسی است.

اهمیت وقوع حریق در بازار رشت به این دلیل است که این بازار از وسعت بیش از ۲۴ هکتار برخوردار بوده و به نوعی قلب اقتصادی شهر رشت و استان گیلان محسوب می شود.

بازار رشت که از کاروانسراهای متعددی تشکیل شده، محل فعالیت اصناف مختلف بوده و وقوع آتش در آن به دلیل فرسودگی تأسیسات، عدم دسترسی مناسب در زمان وقوح حادثه و تعدد بنا در این منطقه، این روزها به مهمترین دغدغه مسئولان شهری و درآمده است. چرا که وقوع آتش سوزی در این منطقه نه تنها عواقب مالی سنگینی را برای مالکان به دنبال دارد بلکه می تواند عواقب اجتماعی ناخوشایند را نیز نصیب شهر کند. کما اینکه آتش سوزی سال ۸۳ در راسته طلافروشان و کتابفروشان که به گفته مسئولان وقت سازمان آتش نشانی رشت یکی از مهیب ترین حریق های تاریخ این شهر بوده و یا آتش سوزی دهه ۴۰ که بازار رشت را به طور کامل سوزاند و تا مدت ها اقتصاد شهر را فلج کرد، تنها دو حریق یادشده در محدوده بازار بوده که عواقب ناخوشایندی را به همراه داشته است.

از نظر مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی رشت، علاوه بر نوسازی زیرساخت های موجود، رفع معارض هایی که در سطح بازار وجود دارد نز می تواند به اطفای به موقع حریق ها کمک قابل توجهی کند.

رمضانی در این باره نیز می گوید: برخی معارض ها مثل سایبان ها، بساط دست فروشان سبب می شود که دسترسی به بازار بسیار سخت شود و خودروهای اطفا قابلیت ورود به بازار را نداشته باشند و همین امر سبب کندی خدمات رسانی به بازاریان در هنگام وقوع حادثه می شود.

وی ادامه می دهد: علاوه بر این، ایمنی بازار باید ارتقا یابد و این مهم با برچیده شدن انبارهای زیرزمینی و همینطور رعایت مواردی در بناهای اصناف در عمق بازار امکان پذیر است.

مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی رشت بر این عقیده است که برای بهبود وضعیت بازار و پیشگیری از وقوع حریق در قلب اقتصاد شهر رشت و استان گیلان باید تمهیداتی اندیشید که حضور تمامی دستگاه های متولی را می طلبد.

شهردار فعلی منطقه چهار رشت که در سال ۸۳ مدیرعامل وقت سازمان آتش‌نشانی این شهر بوده است نیز با یادآوری خاطره آتش سوزی سال ۸۳ در بازار رشت به مهر می گوید: اطفای حریق راسته کتابفروشان در بازار رشت بیش از ۹ ساعت طول کشید و در آن ۱۸۰ مغازه در آتش سوخت.

علی مقصودی درباره اهمیت توجه به سیم کشی های برق در بازار رشت توضیح می دهد: پیشگیری از وقوع حریق در واحدهای صنفی به دلیل اتصال در برق تنها با نصب یک کلید قطع خودکار برق امکان پذیر است که باید واحدهای صنفی با هزینه حدود یکصد هزار تومان آنرا نصب کرده و مانع از وقوع حریق های ناشی از سیم کشی های فرسوده شوند.

بیم وقوع حوادث غیرمترقبه در رشت

اما داستان سخت اطفای حریق در شهر رشت تنها به بازار آن ختم نمی شود بلکه وسعت بافت فرسوده شهر نیز از دیگر عواملی است که سبب می شود در زمان حریق و حادثه، امنیت شهروندان به خطر بیفتد.

رشت با وسعت ۸۴۷ هکتار بافت فرسوده شهری، فرسوده ترین شهر استان گیلان اطلاق می شود. در این مساحت بزرگ، بیش از ۱۱۵ هزار نفر ساکن هستند و با وجود اینکه بخش اعظم این بافت فرسوده در مرکز شهر قرار دارد اما به دلیل توسعه منفصل و متصل شهری، نواحی حاشیه ای شهر نیز که امروزه در بطن محدوده قانونی شهر قرار دارند و از اصول معماری و شهرسازی برخوردار نیستند را باید جزئی از بافت فرسوده رشت به حساب آورد.

مطمئنا نمی توان از خطری که زندگی شهروندان ساکن در بناهای فرسوده و کوچه های تنگ و باریک شهر را تهدید می کند به راحتی گذشت زیرا در صورت وقوع حادثه ای غیرمترقبه یا حریق در این بناها، کمک رسانی به ساکنان این بناهای مسکونی و تجاری به سختی امکان پذیر می شود.

همه این موارد را باید یک سوی قضیه حریق ها دانست و در سمت دیگر داستان حریق ها به نبود امکانات لازم اطفای حریق در استان گیلان و شهر رشت باز می گردد. نبود نردبان های مناسب برای ساختمان های بلندمرتبه، استهلاک و عمر بالای خودروهای اطفای حریق که در شهر رشت به عنوان مجهزترین سازمان آتش‌نشانی استان از عمر بیش از ۴۰ سال برخوردار هستند نیز به وخامت اوضاع و بحرانی بودن شرایط استان و شهر رشت در هنگام وقوع حریق ها می افزاید.