پنجاه ماه پس از انتشار نسخه اولیه منشور اصولگرایی و اعلام شاخص‌های اصولگرایی در آن، یک سال مانده به انتخابات مجلس دهم، نسخه جدیدی از این منشور منتشر شده که در آن اعتقاد به آزادی‌های مشروع، مبارزه با فساد، عطوفت با مردم، استقلال‌طلبی و موضع‌گیری صریح در برابر دشمنان و فتنه‌ها حذف شده است.
تابناک نوشت:
از چهار سال پیش ادعا می‌شد، رهبری اصلاحات در حال تدوین منشوری برای این جناح است و در خردادماه امسال نیز کوهکن، نائب رئیس جبهه پیروان خواستار تدوین منشور اصلاحات از سوی اصلاح طلبان شد.
اعتدال‌گرایان هم هرچند بیش از یک سال و نیم است که قوه مجریه را در اختیار دارند، هنوز پاسخی قاطع به این پرسش که اعتدال یک روش و استراتژی است یا یک ایدئولوژی نداده‌اند. در این میان، محمود سریع‌القلم استاد دانشگاه شهید بهشتی و از چهره‌های نظری نزدیک به رئیس‌جمهور، مبانی ده‌گانه زیر را برای اعتدالگرایی بر‌شمرده است؛
۱ـ فلسفه: واقع‌بینی
۲. روش: انجام تدریجی و انباشتی امور
۳. خروج از هیجان و مزاج و ورود به فکر، مطالعه و برنامه
۴. سیاست و حکومت: عرصه رهیافت حل‌المسائلی
۵. دین‌داری، معنویت و تحقق ارزش‌ها در سایه ثبات اقتصادی
۶. توازن میان مقدورات و اهداف
۷. اولویت دادن به کشور به جای افراد و گروه‌‌ها
۸. اولویت کارآمدی، دانش و شایسته‌سالاری
۹. بهره‌برداری گسترده از امکانات نظام بین‌الملل
۱۰. توازن و تنظیم عملکرد دولت با نظارت قوه مقننه و نقادی رسانه‌ها
در این میان اصولگرایان که سه مجلس اخیر را در دست داشته‌اند، در آستانه انتخابات مجلس دهم همچنان مشغول تهیه منشوری برای اصولگرایی هستند.
آذر ماه سال ۱۳۸۹ بود که آیت‌الله محمد یزدی، رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و مرحوم آیت‌الله محمد رضا مهدوی کنی، دبیرکل جامعه روحانیت مبارز تهران در بیانیه‌ای مشترک و با توجه به موقعیت آن روز و آسیب‌ها و فرصت‌های فضای سیاسی کشور مبانی فکری تهیه منشور اصولگرایی را فراهم کردند.
حدود یک ماه بعد و در ۲۶ دی ماه ۱۳۸۹، متن منشور اصولگرایی منتشر شد.
در این منشور به پنج مبنا و دوازده شاخص اصولگرایی اشاره شده بود. طبق نظر تهیه‌کنندگان آن منشور، «مبانی»، مفاهیم ثابتی هستند که در هیچ زمینه و وضعیتی، دچار تغییر نمی‌شوند؛ مفاهیمی که جوهره و ثابتات جریان اصولگرایی به شمار می‌آیند. بیان و التزام این مبانی به معنای اهمیت و تعیین‌کنندگی آن‌ها در همه زمان‌هاست و «شاخص‌ها» نیز اموری هستند که بیانگر اولویت‌های جریان اصولگرایی در مقام عمل و بخصوص در زمان فعلی هستند.
اصولگرایان در اولین منشور خود، اصول و مبانی پنجگانه زیر را برای خود تعیین کرده بودند.
۱ـ اسلام
۲ـ جمهوری اسلامی (قانون اساسی)
۳ـ خط و سیره امام
۴ـ ولایت مطلقه فقیه
دوازده شاخص آن روز اصولگرایی نیز عبارت بودند از:
۱. دفاع از ارزش‌های اسلامی؛
۲. پایبندی به مبانی انقلاب اسلامی؛
۳. التزام عملی به ولایت فقیه و فصل‌الخطاب دانستن نظر رهبری؛
۴. احترام و توجه به جایگاه روحانیت و مرجعیت؛
۵. ساده زیستی و پرهیز از تجمل‌گرایی و اشرافیگری و توجه ویژه به گروه‌های ضعیف و نیازمند؛
۶. اعتقاد به آزادی‌های مشروع و مردم‌سالاری دینی؛
۷. عدالت محوری و مبارزه با فساد؛
۸. تاکید و باور به پیشرفت همه جانبه کشور؛
۹. اداره امور بر اساس موازین اسلامی، عقلانیت، قانون، برنامه، حسن تدبیر و عطوفت با مردم؛
۱۰. اعتقاد و التزام به تعامل و هماهنگی میان قوا در سایه تدبیر‌های رهبری؛
۱۱. دشمن‌شناسی، استکبار ستیزی، استقلال طلبی و موضع‌گیری صریح در برابر دشمنان و فتنه‌ها؛
۱۲. تلاش برای تحقق وحدت امت اسلامی.
پنجاه ماه پس از انتشار اولین نسخه از منشور اصولگرایی، اکنون متن جدیدی به عنوان منشور اصولگرایی منتشر شده است. منشور جدید اصولگرایی از حیث شکلی متفاوت از آن چیزی است که به عنوان مبانی اعتدالگرایی منتشر شده و با نسخه اولیه منشور اصولگرایی نیز متفاوت است.
اصولگرایان این بار در منشور خود، علاوه بر مبانی و اصول پایه خود و نیز شاخص‌های اصولگرایی، مواردی را نیز به عنوان «نبایدهای» اصولگرایی مطرح کرده‌اند.
در منشور جدید اصولگرایی، اسلام، جمهوری اسلامی (قانون اساسی) خط و سیره امام، ولایت فقیه مبانی و اصول پایه اصولگرایی هستند. دوازده مورد زیر نیز به عنوان شاخص‌های اصولگرایی معرفی شده‌اند؛
۱. دفاع از ارزش‌های اسلامی
۲. پایبندی به مبانی انقلاب اسلامی
۳. التزام عملی به ولایت فقیه و فصل‌الخطاب قرار دادن رهبری
۴. احترام و توجه به جایگاه اجتهاد و مرجعیت و نقش روحانیت
۵. ساده زیستی و پرهیز از تجمل‌گرایی و توجه ویژه به طبقات ضعیف و نیازمند
۶. اعتقاد به مردم‌سالاری دینی
۷. عدالت محوری
۸. تأکید به پیشرفت همه جانبه کشور
۹. اداره امور بر اساس موازین اسلامی و فرهنگ ساده زیستی، قانون، برنامه و حسن تدبیر
۱۰. التزام به تعامل و هماهنگی میان قوا تحت هدایت رهبری
۱۱. دشمن‌شناسی و استکبار ستیزی
۱۲. تلاش برای وحدت امت اسلامی
منشور اصولگرایی، دوازده مورد را نیز به عنوان «نبایدهای» اصولگرایی مطرح کرده است که عبارتند از؛
۱. نافرمانی صریح، ضمنی و پنهانی از اوامر و تدابیر رهبری
۲. نادیده گرفتن جریان گذشته انقلاب و زیر سؤال بردن ارزش‌های آن
۳. بی‌توجهی به سرمایه انسانی کارآمد و بکارگیری افراد فاقد تعهد و تخصص
۴. عدم رعایت موازین اخلاقی (توهین، تحقیر و…)
۵. خروج از خط امام
۶. عدم رعایت اصل عزت اسلامی و مصلحت کشور در ارتباط با دشمنان انقلاب
۷. بی‌احتیاطی در مصرف بیت‌المال
۸. ایجاد فضای تعارض و اختلاف در جامعه و ایجاد تفرقه بین نیروهای وفادار و همراه انقلاب و رهبری
۹. بی‌توجهی به قوانین و نقض مقررات
۱۰. تضعیف حرکت جمعی و فعالیت هماهنگ
۱۱. بی‌تفاوتی نسبت به مفاسد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی
۱۲. عدم رعایت اصل تولی و تبری
مقایسه دو نسخه فوق از منشور اصولگرایی نشان‌دهنده تغییرات قابل توجهی است. پاره‌ای از شاخص‌های اصولگرایی ثابت مانده و پاره‌ای دیگر تغییر کرده است.
در نسخه جدید «احترام و توجه به جایگاه اجتهاد و مرجعیت و نقش روحانیت» جایگزین «احترام و توجه به جایگاه روحانیت و مرجعیت» شده که توجه به جایگاه اجتهاد در نوع خود قابل توجه است. همچنین در نسخه جدید به جای «پرهیز از تجمل‌گرایی و اشرافیگری» تنها به «پرهیز از تجمل‌گرایی» اشاره شده است.
تغییرات فوق البته در برابر چند دیگر، اهمیت کمتری خواهد داشت. در منشور جدید اصولگرایی، «اعتقاد به آزادی‌های مشروع و مردم‌سالاری دینی» جای خود را به «اعتقاد به مردم‌سالاری دینی» داده است تا منشور اصولگرایی به طور صریح به مفهوم آزادی اشاره‌ای نکرده باشد.
تغییر مهم دیگر در منشور جدید اصولگرایی، جایگزینی عبارت «عدالت محوری و مبارزه با فساد» با عبارت «عدالت محوری» است. اصولگرایان البته در قسمت‌های نباید‌ها در منشور جدید خود به «بی‌تفاوتی نسبت به مفاسد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی» اشاره کرده‌اند. به زبان دیگر، مبارزه با فساد از حالت ایجابی به حالت سلبی تبدیل شده است.
«عطوفت با مردم» نیز از مفاهیم حاکم بر روش اداره امور کشور که مورد نظر اصولگرایان است، حذف شده است.
تغییر قابل توجه دیگری که در منشور اصولگرایی اتفاق افتاده، جایگزین شدن «دشمن‌شناسی، استکبار ستیزی، استقلال‌طلبی و موضع‌گیری صریح در برابر دشمنان و فتنه‌ها» با «دشمن‌شناسی و استکبار ستیزی» است.
به این ترتیب، استقلال‌طلبی از شاخصه‌های اصولگرایی حذف شده است و به جای آن در قسمت «نبایدهای» اصولگرایی به «عدم رعایت اصل عزت اسلامی و مصلحت کشور در ارتباط با دشمنان انقلاب» اشاره شده است. اگر این «نباید» جایگزین شاخص استقلال‌طلبی شده باشد، آن‌گاه اصولگرایان بر این ادعا صحه گذاشته‌اند که از نظر آن‌ها استقلال تنها در حوزه برخورد با دشمنان قابل طرح است و در مورد کشورهای غیردشمن قابل طرح نخواهد بود.
شاخص «موضع‌گیری صریح در برابر دشمنان و فتنه‌ها» نیز ضمن حذف از میان شاخص‌های اصولگرایی، با عباراتی در بخش «نباید‌ها» جایگزین شده که البته تغییر قابل توجهی است.
Friday, 22 November , 2024