ندای گیلان-زهرا داستانی:نزدیک به 4 ماه است که دوازدهمین دولت جمهوری اسلامی ایران با شعار «آزادی، امنیت، آرامش و پیشرفت» کار خود را آغاز کرده است. اما «امنیت» که حالا بخشی از شعار دولت را به خود اختصاص داده به گفته حسن روحانی در گرو توسعه گردشگری در ایران است. صنعتی که تا روزها و هفته‌ها بعد از آغاز دولت دوازدهم خبری از آنکه سرنوشت سازمان متولی‌اش به دست چه کسی سپرده می‌شود، مشخص نبود. بعد از آن اما علی‌اصغر مونسان که تا پیش از این مدیرعاملی منطقه آزاد کیش را برعهده داشت با حکم رئیس جمهوری به ریاست سازمان میراث و گردشگری درآمد تا موتور گردشگری در کشور را بیش از گذشته به حرکت درآورد و رشد 12درصدی یا سه‌برابر بیشتر از رشد متوسط جهانی را که حسن روحانی از آن سخن گفته بود، ارتقاء بخشد. حالا اما بعد از گذشت 4 ماه از دولت دوازدهم با وجود آنکه خبرهای متعددی درباره افزایش ورود گردشگران خارجی به گوش می‌رسد، علی‌اصغر مونسان اعلام کرده است که بر اساس آمار سازمان جهانی سفر و گردشگری درآمد حاصل از ورود گردشگر به ایران ۱/۷‌ درصد از کل صادرات کشور است. عددی که به نسبت کشورهای همسایه و در قیاس با کشورهای کوچکتری که جغرافیا، تمدن و ظرفیت‌های کمتری دارند، بسیار پایین است.

اما برای ارتقاء آن چه می‌شود کرد و چه برنامه‌ای وجود دارد؟

«گردشگری از جمله حوزه‌هایی است که می‌تواند تبلیغات منفی علیه ایران را با حضور بی‌واسطه و مستقیم گردشگران خارجی و آشنایی با فرهنگ غنی کشور و مردمان مهما‌ن‌نواز خنثی کند و ضمن آنکه از این طریق، فرهنگ ایرانی‌اسلامی در بیرون از مرزها منتشر می‌شود، گردشگران خارجی با تاثیر پذیرفتن از این فرهنگ، خود به عاملان اصلی انتقال این فرهنگ تبدیل می‌شوند و از این راه امنیت کشور نیز ارتقا پیدا می‌کند.» اینها بخشی از سخنان رئیس جهموری در دیدار با رهبری و روسای قوای ایران است.

سخنانی که به بهترین شکل نقش برجام را در افزایش شمار گردشگران خارجی در ایران نشان می‌دهد. هیچ کس نیست که نقش برجام بر توسعه گردشگری ایران را انکار کند. اتفاقی که سبب شد تحولی عظیم در نگاه گردشگران خارجی به ایران ایجاد شود و به تبع آمار گردشگری خارجی را در ایران بالا برد. مونسان در آخرین آماری که از ورود گردشگران خارجی به ایران اعلام کرده این رقم را سالانه 5 میلیون نفر بیان کرده است. آماری که براساس گزارش سازمان جهانی جهانگردی در سال گذشته ۴ میلیون و ۹۲۴ هزار نفر بوده و درآمدی نزدیک به 8 میلیارد دلار را نسیب ایران کرده است. درآمدی که سبب مناقشه بین کارشناسان گردشگری شده است.

آمار متناقض درآمد گردشگری؛ از 8 تا 6 میلیارد دلار

برخی از کارشناسان با استناد به گزارش‌های سازمان جهانگردی بر این عقیده هستند که تعداد گردشگران خارجی که به ایران در سال 95 سفر کرده‌اند نسبت به سال 94 با کاهش ۵.۶ درصدی روبه‌رو بوده‌اند، بنابراین درآمد حاصل از حضور این توریست‌ها در ایران 6 میلیارد دلار و نه 8 میلیارد دلار است.

با این حال اما کارشناسان دیگری چون اکبر غمخوار، عضو جامعه تورگردانان ایران در گفت‌وگو با «ابتکار» معتقدند که آماری که از ورود گردشگر خارجی به رسانه‌ها داده می‌شود آماری است که از طریق پلیس گذرنامه بدست می‌آید می‌توان به آن استناد کرد. قطعا اگر ثبات بیشتری در مدیران گردشگری کشور داشتیم این رقم از آن چه که امروز از مراجع رسمی شنیده‌ایم، بیشتر بود.

او با تاکید بر اینکه آمار معاونت گردشگری سازمان میراث قابل تایید است، می‌گوید: سازمان میراث فرهنگی قطعا نمی‌تواند آماری را بدون منبع تولید کند. بنابراین این آمار از گذرنامه و مرزهای ورودی کشور گرفته می‌شود. او می‌گوید: از نظر سازمان جهانی گردشگری هر فردی که از کشور مبدا یک روز 24 ساعته را به هر منظوری به کشور مقصد سفر کند، گردشگر به شمار می‌آید

. این سازمان همچنین تعریف کرده است که متوسط درآمد هر گردشگر برای هر کشور می‌تواند 1500 دلار باشد. اما در کشور ما به دلیل اینکه سیستم آماری مدونی نداریم نمی‌توان درآمد دقیقی از ورود گردشگران خارجی به کشور ارائه کنیم.

ممکن است یک گردشگر در ایران 100 دلار در ایران خرج کند و گردشگر دیگری 3 هزار دلار هزینه کند. بنابراین اگر رقم استاندارد سازمان جهانی گردشگری را نیز در نظر بگیریم و آمار 5 و نیم یا 6 میلیون گردشگر خارجی در ایران را در رقم 1500 دلاری ضرب کنیم، درآمد حاصل از گردشگری در سال گذشته نزدیک به همان 8 میلیارد بوده است.

برنامه مجلس برای توسعه گردشگری خارجی در ایران

حالا اما در نگاه کلان صحت درآمد 8 میلیارد دلاری از گردشگری خارجی در ایران در مقابل برنامه‌ای که مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده رسانده آنچنان مهم به نظر نمی‌رسد. براساس برنامه مصوب گردشگری در مجلس باید ورود گردشگران خارجی برای سال2025 به 20 میلیون نفر برسد. به عبارتی دیگر یعنی تا 8 سال دیگر تعداد گردشگران ایرانی باید 15 میلیون افزایش یابد. حال این سوال مطرح می‌شود که مجلسی که چنین برنامه‌‌ای را برای گردشگری در ایران در نظر گرفته آیا برنامه‌ای برای توسعه آن دارد یا خیر؟
بارها در مجلس شورای اسلامی حرف از ایجاد یک کمیسیون ویژه در مجلس شورای اسلامی سخن به میان آمده و البته سال گذشته این درخواست‌ها به ایجاد یک فراکسیون «میراث فرهنگی، گردشگری، صنایع دستی و مناطق آزاد» با عضویت بیش از ۱۰۰ نماینده در مجلس دهم شورای اسلامی تشکیل شده است. محمدرضا تابش، نماینده مجلس شورای اسلامی که یکی از اعضای این فراکسیون است  از برنامه‌های و حمایت مجلس از توسعه گردشگری می‌گوید: در قوانین برنامه‌ای مجلس چند بند وجود دارد که در توسعه گردشگری تاثیرگذار
است.
فراکسیون گردشگری در مجلس تشکیل شده که نمایندگان در آن فعال هستند و اگر خلاء قانونی در زمینه گردشگری وجود داشته باشد اعضای این فراکسیون اعلام آمادگی خود را به سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای برطرف کردن و رفع ضعف‌های قانونی اعلام می‌کنند. او می‌افزاید: توسعه گردشگری ایران باید در زمره وظایف حاکمیت قرار گیرد و بستر ورود گردشگران را که اکوتوریسم از یکی از ظرفیت‌های آن را تشکیل می‌دهند باید به نحو مقتضی فراهم شود. برای تحقق این امر هم مردم باید آموزش‌های لازم را ببیند و هم مسئولان و دست‌اندرکاران امر باید دیدگاه‌های خود را نسبت به مقوله توریست و گردشگری تغییر دهند. از سوی دیگر برای جذب گردشگر بیشتر باید سرویس‌دهی مطلوبی داشته باشیم و هم تبلیغات خوبی را در خطور هوایی و در کشورهای مورد نظر داشته باشیم. توریستی که کشور خود را به مقصد ایران ترک می‌کند باید مطمئن باشد که برنامه‌هایش سر ساعت و با کیفیت بهتری انجام شود.