ماجراهای «اون»محمدرضا ستاریخبرگزاری فرانسه روز گذشته گزارش داد که مقامات ارشد کره‌شمالی به آمریکایی‌ها پیام داده‌اند که کیم جونگ اون رهبر این کشور حاضر است در مورد خلع سلاح اتمی با آمریکا وارد مذاکره شود. این صحبت‌ها زمانی مطرح می‌شود که احتمال دیدار قریب الوقوع میان رهبران آمریکا و کره‌شمالی قوت گرفته و تحلیل‌گران معتقدند […]
ماجراهای «اون»
محمدرضا ستاری
خبرگزاری فرانسه روز گذشته گزارش داد که مقامات ارشد کره‌شمالی به آمریکایی‌ها پیام داده‌اند که کیم جونگ اون رهبر این کشور حاضر است در مورد خلع سلاح اتمی با آمریکا وارد مذاکره شود. این صحبت‌ها زمانی مطرح می‌شود که احتمال دیدار قریب الوقوع میان رهبران آمریکا و کره‌شمالی قوت گرفته و تحلیل‌گران معتقدند که احتمال وقوع این دیدار در یک کشور اروپایی احتمالاً راهی را به سوی تنش‌زدایی در منطقه استراتژیک ندای گیلان دور باز خواهد کرد.
در همین رابطه یک مقام آگاه آمریکایی به دو نشریه این کشور گفته است که تمایل رهبر کره‌شمالی برای خلع سلاح اتمی صحت دارد و همزمان با برقراری ارتباط مستقیم میان پیونگ یانگ و سئول پس از سال‌ها، احتمالاً پیش از دیدار کیم جونگ اون و ترامپ، مقام‌های اطلاعاتی دو کشور مذاکراتی دو جانبه را برگزار خواهند کرد.
سناریوهای چرخش ناگهانی کره‌شمالی
چرخش ناگهانی پیونگ یانگ برای مذاکره با همسایه جنوبی و به خصوص ایالات متحده آمریکا در حالی رخ داد که دقیقاً از فرودین سال قبل پیونگ یانگ با دامن زدن به تنش‌های هسته‌ای در شبه جزیره کره، بی سابقه‌ترین چالش اتمی را در طول سال‌های گذشته رقم زد. این کشور در طول ماه‌ها با چندین آزمایش اتمی به خصوص پرتاب یک بمب هیدروژنی و یک موشک با ارتفاع پروازی بسیار بالا، علاوه بر واکنش‌های جهانی و نزدیک شدن به یک درگیری تمام عیار با آمریکا، تقریباً هر روز یک جدال رسانه‌ای را با همسایگان خود در منطقه و آمریکا به راه انداخته بود. رهبر کره‌شمالی پیش از آغاز چرخش خود به سمت همسایه جنوبی در آستانه بازی‌های المپیک زمستانی، گفته بود که کشورش اکنون در یک مسیر بدون بازگشت هسته‌ای قرار گرفته و موشک‌های کره‌شمالی اکنون قادر است سرتاسر خاک آمریکا را مورد هدف قرار دهد. وی همچنین در سخنرانی دیگر خود از نابودی کامل آمریکا و ژاپن سخن گفته و تاکید کرده بود که ژاپن را به زیر آب خواهیم فرستاد، چرا که دیگر لزومی به وجود آن در صحنه جهان نمی‌بینیم!
اقدامات عملی علت اصلی عقب‌نشینی پیونگ یانگ
این جدال تهدید آمیز از سوی پیونگ یانگ و درخواست ناگهانی این کشور بر لزوم مذاکره با کره جنوبی و همچنین به پیوند خوردن آن به بحث ملاقات رهبر این کشور با دونالد ترامپ باعث بهت تحلیل‌گران شد ، به طوری که برای چرخش ناگهانی سیاست خارجی تهاجمی این کشور اکنون تحلیل‌های بسیار متفاوتی از سوی آنها صورت می‌گیرد. نخستین تحلیل مربوط به ایستادگی و اعمال فشار بی سابقه بر پیونگ یانگ است که مقامات این کشور را متقاعد به کوتاه آمدن کرده است. همزمان با آخرین آزمایش هسته‌ای توسط کره‌شمالی، شورای امنیت سازمان ملل با طرح تحریم‌های شدید‌تر علیه پیونگ یانگ، دو اقدام عملی را برای مقابله با سیاست‌های رژیم کره‌شمالی در دستور کار قرار داد. نخست طرح کاهش واردات نفت به کره‌شمالی بود که این اقدام علاوه بر تحت تاثیر قرار دادن صنعت هسته‌ای این کشور، امکان در مضیقه قرار گرفتن پیونگ یانگ برای تامین سوخت شهروندان و ایجاد نارضایتی عمومی را در بر داشت. همزمان با این تصمیم، بنا شد تا کارگران خارجی کره‌شمالی که در کشورهایی نظیر روسیه، چین و … مشغول به کار بودند نیز تا سال 2019 اخراج و به کشورشان باز گردانده شوند. کارگران شاغل در خارج از کره‌شمالی یکی از منابع مهم ارز آوری این کشور تلقی می‌شوند و با تصویب طرح اخراج آنها که حتی روسیه نیز این اقدام را اجرایی ساخت، باعث شد تا دومین گام عملی برای تحت فشار گذاشتن کره‌شمالی برداشته شود. مفسران بر این عقیده‌اند که پس از اجرایی شدن این دو حرکت از سوی جامعه جهانی، رهبر کره‌شمالی به ناگهان تصمیم به بازگشت به مذاکرات را گرفته است. این در حالی است که به عقیده برخی دیگر از کارشناسان، پیونگ یانگ با اتخاذ چنین سیاستی قصد دارد برای بقای خود با جامعه جهانی به خصوص آمریکا وارد مذاکره شده و این اقدامات، بیشتر به منظور زمان خریدن برای استفاده از کارت اتمی خود در مذاکرات آینده است.
سرآمدن تاریخ انقضای مانورهای اتمی
تحلیل دوم بر این عقیده است که پیونگ یانگ طبق نظریه معروف بازی‌ها به خوبی می‌داند که سلاح‌های اتمی این کشور تنها تهدید جدی برای همسایگانش به خصوص ژاپن و کره جنوبی است و به خوبی نیز حس کرده اکنون با خارج شدن معادلات از نقطه زینی، آنچنان نمی‌تواند از این برگ برنده خود به مانند گذشته استفاده کند. مقامات این کشور همچنین می‌دانند که طبق یک استراتژی مشخص، بازیگری توان حمله یکجانبه را دارد که با مبادرت کردن به حمله، ضربه اول را وارد ساخته و توان تحمل ضربه متقابل را داشته باشد. برای همگان به خوبی مشخص است که هدف قرار دادن آمریکا در نوک حملات لفظی توسط پیونگ یانگ در حالی صورت گرفته است که این کشور به محض مبادرت به حمله در پاسخ متقابل موجودیتش به طور کامل مورد تهدید قرار خواهد گرفت. بنابراین هر چند نظام این منزوی‌ترین کشور جهان طبق گفته بسیاری از ناظران، نظامی ورشکسته از لحاظ اقتصادی است و به پشتوانه روسیه و چین در حال گذران امور است و سالیان سال است که با سرکوب مردم این کشور سرپا مانده، اما باید اذعان داشت که در منطقه مهم و راهبردی ندای گیلان آسیا از عقلانیت خاص خود نیز برخوردار است که توانسته پس از بحران دو کره در دهه 1950 میلادی تاکنون بر سر کار باقی بماند.
در نتیجه طبق این نظر مقامات این کشور به خوبی واقف به این واقعیت بوده و هستند که سلاح اتمی آنها تنها ابزاری باز دارنده آن هم میان همسایگان غیر اتمی خواهد بود و نه ابزاری برای تهاجم و مرعوب کردن نظام بین‌الملل برای تن دادن به راهبردهای پیونگ یانگ. لذا با به سر رسیدن تاریخ انقضای چنین مانورهایی، اکنون کره‌شمالی به نقطه‌ای برای شروع و همکاری متفاوت با نظام جهانی بازگشته است. استفاده از کارت پیونگ یانگ برای حضور در شبه جزیره کره تحلیل بعدی در خصوص شرایط تنش در شبه جزیره کره مربوط به سیاست‌های آمریکا می‌شود. برخی از تحلیل‌گران با استناد به راهبردهای بلندمدت آمریکا در ندای گیلان دور، معتقدند که کره‌شمالی و تهدیدهای این کشور، بزرگترین برگ برنده واشنگتن برای مشروع جلوه دادن حضور نظامی در شبه جزیره کره با توجه به حضور چین و روسیه در این منطقه است. طبق همان استراتژی بازی‌ها، آمریکا با مانورهای کره‌شمالی به متحدان منطقه ای خود یعنی ژاپن و کره‌جنوبی، خاطرنشان می‌کند که امنیت آنها با وجود چنین بازیگری منوط به حمایت‌های آمریکا خواهد بود و با توجه به پیشینه حمایتی پکن و مسکو از کره‌شمالی، تنها قدرت حاضر برای مهار سیاست‌های تهاجمی کره‌شمالی، خود آمریکا خواهد بود. در نتیجه پیونگ یانگ به عنوان یک کارت مهم در بازی آمریکا در ندای گیلان دور مورد استفاده قرار گرفته و مهار کردن کره‌شمالی برای آنها مزیت خاصی را در بر نخواهد داشت.
بهره‌گیری داخلی و خارجی ترامپ از چرخش کره‌شمالی
چهارمین سناریو مربوط به مساله ترامپ و بهره‌برداری دولت وی در خصوص بحران شبه جزیره کره است. همزمان با به روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا و با شروع تنش بی سابقه در شبه جزیره کره، نشریه فارین پالیسی طی مقاله‌ای نوشت: رویکردهای ترامپ عملاً ضد راهبرد است و او تاکنون نشان داده که جهان‌بینی خود را بر فتوحات کوتاه مدت و تاکتیکی بنا نهاده است. علی‌رغم نقش حیاتی سئول در رسیدگی به بحران هسته‌ای کره‌ی شمالی که بی‌تردید یگانه مساله امنیت ملی است که در صدر دستورکار ترامپ قرار دارد، رئیس‌جمهوری مبادرت به فسخ توافق تجاری دوطرفه‌ی آمریکا با کره جنوبی کرده است و در این راستا سعی کرده تعهد آمریکا به پرداخت بخشی از هزینه سیستم دفاع ضدموشکی تاد را انکار کند. حال با چنین وضعیتی دولت ترامپ می‌تواند با مانور وسیع رسانه‌ای روی این موضوع که نخستین کسی بوده که توانسته رژیم سرکش کره‌شمالی را پای میز مذاکره آورده و حتی وادار به خلع سلاح هسته‌ای کند، ضمن منکوب کردن منتقدان، نشان دهد که در عملی کردن شعارهای انتخاباتی خود در راستای اول آمریکا در حال کسب موفقیت‌های پی در پی است. از زمان روی کار آمدن وی در آمریکا علاوه بر تحقق شعارهای عجیب او در عرصه سیاست خارجی از جمله کارشکنی در مسیر برجام، خروج از پیمان آب و هوایی پاریس، تحت شعاع قرار دادن نفتا، کاهش بودجه سازمان های بین‌المللی، شعارهای اقتصادی نیز یکی پس از دیگری در حال محقق شدن است. نمونه این مساله در رشد اقتصادی و کاهش نرخ بیکاری در داخل آمریکا و همچنین رقم خوردن نوعی جنگ تجاری با اروپا و چین قابل مشاهده است.
بنابراین ملاحظات، دولت پست نو محافظه‌کار مستقر در کاخ سفید با چینش مهره‌های تندروی خود، می‌تواند از کارت کشیدن پیونگ یانگ به میز مذاکرات پس از ماه‌ها تنش نفس‌گیر در شبه جزیره کره، علاوه بر تلطیف فضای انتقادی گسترده در داخل و کسب حمایت داخلی، راهبردهای یکجانبه‌گرایانه خود را نیز بر نظام جهانی تحمیل کند.
Wednesday, 22 January , 2025