به گزارش ندای گیلان،از ژوئن 2016 که دیوید کامرون پرونده برگزیت را با یک همه پرسی به جریان انداخت، تاکنون که ترزا می و بوریس جانسون بابت تحقق آن به نخست وزیری رسیدند و استعفا کردند، تصویری مشترک وجود دارد. تصویری تلویزیونی از رای گیری ها، دفاع های موافقان و مخالفان این طرح، تنش بین نمایندگان، گریه های ترزا می و در آخر خداحافظی جان برکو از پست ریاست پارلمان (مجلس عوام). اما در پس این رویدادها، رگه هایی از طنز در قوانین یا آداب و رسوم عجیب مجلس عوام بریتانیا در تصاویر زنده تلویزیونی به نمایش درآمد. قوانینی که شاید برای خودشان عجیب نباشد.
بی تمایلی برای تکیه بر کرسی ریاست
برای شروع به سراغ مقدمات خاص تکیه زدن رئیس بر کرسی ریاست در نخستین روز کاری اش می رویم. چه کسی باور می کند یک نماینده که هفته ها برای تکیه زدن بر کرسی ریاست پارلمان پویش برگزار کرده، وقتی زمانش فرا رسد تمایلی به نشستن بر جایگاهش نداشته باشد؟ این یکی از همان آداب و رسوم عجیب نمایندگان بریتانیایی است. بعد از انتخاب رئیس مجلس، او بر جایگاهش نمی نشیند؛ بلکه چند نماینده دست هایش را میگیرند و کشان کشان او را به سمت کرسیاش می برند؛ انگار که خودش نمیخواسته رئیس باشد. از آن سو، خداحافظی یا کناره گیری یک نماینده از مقامش هم رسم های عجیب خودش را دارد. مثلا، هیچ نماینده ای قانونی اجازه ندارد استعفا کند. به همین دلیل هر موقع یک نماینده میخواهد کنارهگیری کند، از ترفندی ثابت بهره می برد. نمایندههای مجلس عوام قانونی اجازه ندارند کارمند حقوقبگیر دولت باشند. به همین دلیل، وقتی کسی میخواهد کنارهگیری کند، برای یک روز به مقام «پیشکار سلطنتی منطقه چیلترن» منصوبش میکنند تا شرایط نمایندگی را از دست دهد و خود به خود برکنار شود. همان کاری که جان برکو، هفته گذشته انجام داد.
«اوردر» کلمه ای که به نماد پارلمان تبدیل شد
جان برکو، رئیس پیشین پارلمان (از 2009 تا نوامبر 2019) طی اداره جلسات تکیه کلام مخصوصی داشت: (!Orrrrrder). بر اساس گزارش بیبیسی برکو در طول ۱۰ سال فعالیتاش در پارلمان بریتانیا دست کم ۱۴ هزار بار از کلمه «اوردر» یا همان نظم با ضرباهنگ خاص خودش (فریاد های هولناک و تاکید بر حرف «ر») استفاده کرده است. شیوه خاص بیان «اوردر» توسط او با هدف بازگرداندن نظم به پارلمان بریتانیا موجب شده او به شهرتی جهانی دست یابد.
رای گیری شفاهی پر سر و صدا
شاید فریادهای رئیس مجلس بی دلیل هم نباشد. وقتی قرار است لایحه ای به رای گذاشته شود، رئیس پارلمان از اعضا، نظرات شان را شفاهی می پرسد. ابتدا همه موافقان یک صدا فریاد می زنند «آری» و سپس همه مخالفان فریاد می زنند «نه». اگر صداهای «آری» یا «نه» به طور شفاف رای اکثریت را نشان ندهد، او از نمایندگان می خواهد تا گروه خود را مشخص کنند. در آن لحظه درها بسته می شود و همه به پا می خیزند و دو گروه «آری» و «نه» تشکیل می دهند. نمایندگان توسط رای شمارها شمارش می شوند و نتیجه را اعلام می کنند. سپس نتیجه به دست رئیس مجلس می رسد و او یک بار دیگر نتیجه را می خواند.
وقتی ملکه نمی تواند بنشیند
یکی از عجیب ترین قانون های پارلمان، برای ملکه است. او حق هیچ گونه اظهارنظر سیاسی ندارد. با این که زمینی که مجلسین بریتانیا (عوام و اعیان) در آن ساخته شده اند متعلق به اوست، در مجلس عوام حق نشستن ندارد. او در آغاز هر سال کاری پارلمان، برای سخنرانی و توصیه به نمایندگان به مجلس میرود؛ اما حق ندارد متن سخنرانیاش را خودش بنویسد. طبق سنت، سخنرانی ملکه بریتانیا توسط دولت کشور با همکاری مشاوران ملکه نوشته شده و ملکه تنها آن را قرائت می کند و فهرست برنامه های مهم دولت را طی یک سال آینده اعلام می کند.
بدون «گرز» قانونی تصویب نمی شود
نکته ای که بالا گفته شد اما به معنی بی قدرتی ملکه نیست. درست 11 ماه پیش در دسامبر 2018، تصمیم دولت ترزا می به تعویق مذاکره و رایگیری درباره برگزیت، با انتقاد و ناخرسندی احزاب مخالف مواجه شد. در آن زمان «راسل مویل» نماینده حزب کارگر در یک حرکت نمادین «گرز تشریفاتی» طلایی (ceremonial mace) را که نماد اقتدار و حاکمیت مقام سلطنت است ، برداشت و به سمت در خروجی صحن پارلمان رفت. در پارلمان بریتانیا، مقام سلطنت سومین مرجع تصویب قوانین است که با امضای وی قوانین مصوب لازمالاجرا میشوند. از همین رو هیچ بحث و جلسهای بدون حضور گرز تشریفات در تالار مجلس «رسمیت» نمییابد. در ابتدا و انتهای هر جلسه، در هر دو مجلس، گرزهای مورد بحث در محل ویژهشان گذاشته و بازگردانده میشوند. همچنین هرگاه مقام سلطنت (اکنون الیزابت دوم) در این جلسه حاضر باشد، به احترام حضور وی پارچهای قرمز روی آنها کشیده میشود.
زمانی که شلوارک لباس فرم رئیس بود
نوع پوشش نمایندگان نیز، یکی از موضوعات جالب مجلس عوام و مجلس اعیان است. بهطور سنتی، رئیس مجلس عوام که بحثها را اداره میکند، همواره یک ردای سیاهرنگ تشریفاتی میپوشد. جان برکو، رئیس پیشین مجلس عوام، همان سال 2009 که به این سمت انتخاب شد، سرآستین و یقه چیندار را کنار گذاشت و در عوض زیر ردا، کتوشلوار و کراوات سیاه پوشید. دو رئیس پیش از او یعنی بتی بوتروید و مایکل مارتین هم هر کدام بخشی از لباس کامل و تمامرسمی را کنار گذاشته بودند، از جمله کلاهگیس بلند و شلوار تا زانو. از نمایندگان نیز انتظار میرود لباس رسمی کار بپوشند. برای مردان این قانون شامل کت و شلوار و کراوات می شود، هرچند استثناهایی به چشم خورده است. همچنین، کسی نباید در مجلس عوام کلاه به سر کند. در چند قرن گذشته، کلاه سیلندری (یا تاپ هت) جزو پوشش هر روزه نمایندگان بوده. نمایندگانی که میخواستند میتوانستند در صحن کلاه بر سر بگذارند اما هنگام ورود و خروج یا وقتی نمایندگان دیگر را خطاب میکردند باید کلاه را برمیداشتند، سنتی که حالا منسوخ شده است. جالب آن که این مقررات فقط برای نمایندگان نیست و خبرنگاران و مهمانان نیز باید از قانون تبعیت کنند.
بسیاری از نمایندگان تلاش کرده اند قوانین دست و پاگیر یا رسم های قدیمی (که بخشی از آن را خواندید) عوض کنند، اما نتوانستند. هفته پیش، کریس براینت، نامزد ریاست مجلس بریتانیا در سخنانی جدی گفت: «من میخواهم بساط دست زدن (تشویق کردن) را جمع کنم» نمایندگان هم در تایید او فریاد زدند «بله» و بعد وی را تشویق کردند!
Friday, 22 November , 2024