‌‌‌‌‌ندای گیلان: خانه متروک، به کارگردانی مهدی فارسی، مستندی است درباره قحطی بزرگ در طی سال هاى جنگ جهانی اول در ایران. فیلمی است با روایتی به غایت تلخ و تکان دهنده.جناب عبدالله شهبازی چند سال پیش کتابی را از جناب قلی مجد معرفی کردند با نام “قحطی بزرگ” که بر اساس اسناد وزارت خارجه آمریکا به کشته شدن میلیون ها ایرانی در جریان قحطی عمدی در ایران پرداخته بود. رخدادی که نتیجه بی کفایتی حکمرانان وقت، عدم وجود دولت مرکزی قابل اعتنا و تاخت و تاز سربازان بیگانه در ایران شد.اما این فیلم از تاجگذاری محمدعلی میرزا شروع می‌شود و به رخدادهای پس از مشروطیت و در آستانه ی جنگ جهانگیر اول می پردازد و بعد با نگاهی که به یادداشت های کنسول انگلستان در بوشهر داستان رییس علی دلواری را روایت می‌کند؛ اشاراتی به وقایع و قتل عام مردم ارومیه دارد و قحطی را از دریچه وضعیت اسفناک همدان تصویر می کند و…

به زبان ساده مخاطب در می‌ماند از این همه درد و رنجی که بر مردم این مرز و بوم در این سال‌های نه چندان دور وارد شده، بلای سیاه نه قحطى بیمارى‌هاى همه گیر، که توبره بدستى کسانى است که على‌القاعده باید در آخر به فکر منفعت شخصى باشند، نه از اول.البته باز هم درد دیدن این فیلم نه تاریخ تلخ قتل عام مردم ایران و تسلط اجنبى که بى تاریخى این قوم است. چه، تاریخ تا زمانى که در کنج کتابخانه بماند، دردى دوا نمى کند و مگر جز این است که تاریخ ایران سال هاست حال و روز بهتر ندارد. راستش را بخواهید نگارنده به ارامنه غبطه مى خورد که سفت و سخت هر سال واقعه نسل کشى ادعایى شان را در تمام دنیا جار مى زنند و آنوقت ایرانى هم نسل من، یا حتى چند نسل قبل از آن حتى کلمه اى درباره ى کشتار مردم اورمیه به دست همین ارامنه ى فرارى از عثمانى مسلح شده به دست مسیونر هاى آمریکایى نشنیده.. البته یکى از نقاط قوت مستند خانه متروک پرداختن به همین واقعه هم، است.شاید پر بیراه نباشد اگر بگوییم استعمار اولین مالى که از هر ملت به تاراج مى برد؛ حافظه تاریخى آن است. به هر جهت، یک بار دیگر؛ خدا کند به بهانه تبلیغ و پروپاگاندا هم شده، خانه متروک پایش به تلویزیون باز شود!یادداشت از: مصطفی حریریانتهای پیام/و