سیدمحمد هاشمی در روزنامه آرمان نوشت: مدت‌هاست که شورای نگهبان، اصل 115 قانون اساسی را بررسی می‌کند تا به راهکاری در مورد «رجال مذهبی و سیاسی» برسد.

این اصل بیان می‌دارد: «رئیس‌جمهور باید از میان رجال مذهبی و سیاسی که واجد شرایط زیر باشند، انتخاب گردد: ایرانی‏الاصل، تابع ایران، مدیر و مدبر، دارای حسن سابقه و امانت و تقوی، مومن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی ایران و مذهب رسمی کشور».

امکان ریاست‌جمهوری زنان با توجه به لفظ رجل، تعریف رجل‌سیاسی، تعریف رجل مذهبی و موضوعیت‌داشتن سن‌وسال برخی از نکات قابل تامل این اصل محسوب می‌شوند. هرچند «مردبودن» نخستین معنایی است که از لفظ رجل به ذهن متبادر می‌شود، اما از نظر اصطلاحی رجال به‌معنای شخصیت می‌باشد.

در پیش‌نویس قانون اساسی آمده بود: رئیس‌جمهور از میان مردان انتخاب گردد؛ چنین پیشنهادی در مجلس بررسی طرح نهایی پیش‌نویس قانون اساسی مطرح شد و رأی نیاورد و پس از آن در قانون اساسی، لفظ «رجال» جایگزین لفظ «مردان» شد. باتوجه به مشروح مذاکرات قانون اساسی، لفظ رجال منحصر به مردان نیست و زنان نیز از حق کاندیداتوری برای ریاست‌جمهوری برخوردار هستند.

درگذشته زنان آسیب‌پذیر بودند و بنا به سنت‌های عصر گذشته، اختیارات کمتری داشتند. پافشاری بر نظریاتی که باعث امتداد همان رفتارها شود، با فقه پویا که امام راحل(ره) از پیشگامان آن مکتب بودند، تطابقی ندارد. اکنون در جامعه زنانی با توانایی‌های سیاسی و علمی درخشانی وجود دارند و شایسته نیست حقوق نیمی از جامعه نادیده انگاشته شود.

زنان در جایگاه‌های گوناگون سیاسی، اجرایی و مدیریتی، توان خود را اثبات کردند و می‌توانند به شایستگی یک وزارتخانه را مدیریت کنند یا عهده‌دار ریاست‌جمهوری شوند. از دیدگاه نگارنده، اگر مشروح مذاکرات نگارش قانون اساسی به‌درستی مطالعه شود، می‌تواند برای بیرون‌شدن از وضعیت فعلی راهگشا باشد.

در مجموع می‌توان با قاطعیت بیان کرد که اصل 115 قانون اساسی به جنسیت نامزدهای انتخاباتی اشاره ندارد و زنان می‌توانند کاندیدای ریاست‌جمهوری شوند و نمی‌توان بر مبنایی مخالف نظر بنیانگذار جمهوری اسلامی، رفتار کرد و نیمی از جامعه را از حقوق خود محروم کرد. رجال سیاسی و مذهبی، به‌معنای شخصیت‌های برجسته از هر دو جهت سیاسی و مذهبی است.

شخصیتی که سوابق کنشگری سیاسی یا اندیشه سیاسی ژرف دارد نیز رجل سیاسی محسوب می‌شود و محدودکردن انتخاب مردم به زمامداران سیاسی عالی‌رتبه کشور با قانون اساسی مطابقت ندارد. منظور از لفظ مذهبی تحصیلات حوزوی نیست، بلکه کسی که با انگاره‌های مذهبی، اصول دین و تعالیم اسلام آشنایی داشته باشد و آن را در زندگی خود پیاده کند، یک رجل مذهبی محسوب می‌شود. رجل مذهبی، یعنی کسی که با قرآن و تفسیر آن آشنایی دارد.

باید مفهوم رجل سیاسی را در آیاتی همچون آیه 97 سوره نحل جست‌وجو کرد. در جامعه ایران، رجال مذهبی فراوانی در میان زنان وجود دارند. در جایگاهی که احمدی‌نژاد، رجل سیاسی و مذهبی محسوب می‌شود، نمی‌توان حق نیمی از جامعه را ندیده گرفت. خانم‌های طالقانی و ابتکار مصداق بارز رجال سیاسی و مذهبی هستند.

نکته دیگر اصل 115 عدم وجود محدودیت سنی در این اصل است. ای‌بسا فردی در سنین جوانی یا سنین بالا شایستگی ریاست‌جمهوری را داشته باشد. محروم‌کردن نخبه‌های ملت از انتخاب‌شدن و عموم جامعه از انتخاب شایسته‌ترین فرد، به بهانه‌هایی همچون جنسیت، سابقه مدیریتی عالی نداشتن، تفسیر تنگ‌نظرانه از لفظ رجل مذهبی و سن، به هیچ عنوان شایسته این ملت نیست.