ندای گیلان:علی کریمی پاشاکی ـ در هنگام مواجه با آثار دکتر علی شریعتی، سوالی در ذهن مخاطب شکل می گیرد و آن اینکه شخصیت شریعتی در کدام منظر قابل تحلیل است، آیا او همانگونه که سنت گراها گفته اند جامعه پژوهی نا آشنا با عمق مفهومی اسلام است یا بر مبنای نگاه نواندیشان، متفکری گرانقدر در حوزه تحلیل جامعه شناختی و روان شناختی تاریخ اسلام به شمار می رود؟ به راستی شریعتی کیست؟ استادی است که مدرک دکترای خود را در حوزه های جامعه شناسی و تحلیل تاریخ از دانشگاه سوربن اخذ کرده است؟ متفکری است که پردازنده نگرش اسلام انقلابی در قالب ساختاری آثاری چون«حسین وارث آدم» به شمار می رود؟

برای پاسخگویی به این سوالات باید توجه داشت که وجه تفاوت کار دکتر شریعتی با دیگر اندیشمندان معاصر، نوع نگرش وی به تاریخ اسلام است؛ در حقیقت وی در تحلیل وقایع تاریخ اسلام نه از نگره ای فقهی بلکه از مبنایی جامعه شناختی و روان شناختی در تحلیل شخصیت های سیاسی و دینی صدر اسلام بهره می برد و به بیانی حماسی درتحلیل فرازهای راهبردی تشیع می رسید و از این منظر است که فاطمه، فاطمه است؛ کربلا نبرد هابیلیان و قابیلیان تعبیر می شود؛ زینب پیامبر کربلا است و علی حقیقتی بر گونه اساطیر نام می گیرد. تفکر ناب شریعتی در فراز های مهم و حیاتی ایران معاصر خلق موقعیتی حماسی از وقایع تاریخ اسلام و بیان آن در قالبی از شور وشعور ضمن مدیریت تفکر دینی جوانان و نهادینه سازی فرهنگ انقلاب در نگره اجتماعی و سیاسی جامعه کمک به سزایی در جریان پیروزی انقلاب اسلامی کرد.

ازاین به بعد می توان دکتر شریعتی را بازآفرین فرهنگ تشیع در عصر مدرن دانست که به ویژه با ارایه تعابیر جدید از تاریخ اسلام و همسان سازی موقعیت تقابلی جامعه ایران بر ضد رژیم پهلوی از محمدی گفت که اگر چه به دلیل صفات برجسته، انسانی فرابشری است اما در تحلیل معلم شهید علی شریعتی الگویی قابل دسترس برای جامعه به شمار می رود،فاطمه دراین منظر الگوی زن مسلمان در بستر تاریخ است و علی حقیقتی بر گونه اساطیر نام گرفته که به عنوان محافظ دین قرآن آموزگار سیاست دینی و مروج گفتمان آزادی و عدالت برای تاریخ به شمار می رود.

شریعتی با ارایه نظریه اسلام انقلابی در قالب مفهومی و تحلیلی آثاری همچون «ابوذر»، «فاطمه، فاطمه است»،«محمد(ص)»،«علی حقیقتی بر گونه اساطیر» و« حسین وراث آدم» نقشی راهبردی در تفهیم و درک نگاه جامعه شناختی و روان شناختی جوانان به تاریخ صدر اسلام داشته و نسل جوان حماسه های تاریخ تشیع را در آینه آثار شریعتی جست و جو می کنند و از این منظر است که شریعتی با پردازش آهنگین کلمات و تحلیل تاریخ تشیع در قالبی بدیع مهمترین اندیشمند در حوزه جامعه پژوهی دینی به شمار می رود.