درحالیکه تقریبا تمامی نیروهای سیاسی عراقی در انتخابات ٢٠١٨ علیه ایران، صفآرایی خواهند کرد، بهنظر میرسد طرفداران ایران در عراق در انتخابات پیشِرو شکست بخورند.
به گزارش سرویس سیاسی ندای گیلان،موصل دوباره به دست دولت عراق افتاده و به نظر میرسد نبرد علیه داعش به پایان خود نزدیک شده؛ این خبر خوشی است، اما یکی از نتایج جانبی این نبرد این است که اکنون ایران نفوذ خود را در سراسر عراق توسعه داده و به نظر میرسد این نفوذ در کوتاهمدت از میان نخواهد رفت، یکی از نیروهایی که در این نبرد برای آزادی موصل و سایر نواحی نقش خطیری ایفا کرده، گروههای شبهنظامی هستند که تهران از آنها پشتیبانی میکند. این نیروها بخشی از نیروی بسیح مردمی را تشکیل دادهاند. بسیج مردمی ائتلافی از گروههای شبهنظامی است که برخی از آنها هم به دولت عراق وفادارند و هم به دولت ایران… . بیشتر عراقیها- سنی و شیعه- از دههها منازعه خسته شدهاند و نگران این مسئله هستند که توسعه نفوذ ایران در عراق رویاروییهای موجود را در این کشور افزایش دهد. قبل از انتخابات عمومی سال آینده اکثریت بزرگی از نیروهای سیاسی عراق خواهان تقویت استقلال خود هستند. حیدر العبادی، نخستوزیر عراق که میتواند اعتبار پیروزیهای اخیر علیه داعش را به نام خود ثبت کند، مدتهای مدیدی است روابط خود را با ایران محدود کرده. درحالحاضر او منتقد رفتارهای غیرقانونی برخی از عناصر تشکیلدهنده نیروهای امنیتی عراق است. موضع دولت او این بوده که نهادهای دولتی و سلسلهمراتب فرماندهی را تقویت کند.
درهمینحال عمار حکیم، یکی از سیاستمداران پیشرو عراق که ثمره یکی از خانوادههای معروف شیعه این کشور است، در اواخر ماه جولای اعلام کرده از شورای عالی اسلامی عراق، حزبی سیاسی که خانوادهاش در دهه ١٩٨٠ با کمک ایرانیها در تهران بنیانگذاری کرد، بیرون خواهد رفت. او همچنین حزب خودش را بنیانگذاری کرده است. جنبش صدر که نماینده میلیونها شیعه فقیر در بغداد و سراسر جنوب عراق است در ملأعام خود را مؤتلف با اردوی ضدایرانی خوانده است. سفر مقتدی صدر به عربستان و امارات هم با نیت کمک به توسعه روابط دوجانبه انجام شدهاند.
تنها ائتلاف سیاسیای که رسما در جهت طرفداری از ایران حرکت کرده، به رهبری نوری مالکی، نخستوزیر سابق عراق، به حیات خود ادامه میدهد. آقای مالکی از زمان تحویلدادن دفتر و پست نخستوزیری در سال ٢٠١٤ تاکنون، در تكاپوي مطرحکردن دوباره خود بهعنوان رهبر عراق طرفدار ایران است. او در رویارویی با فهرستی فزاینده از توطئهگران شامل عربستان سعودی، اسرائیل، کردها و ایالات متحده خود را تثبیت کرده است. درحالیکه تقریبا تمامی نیروهای سیاسی عراقی در انتخابات ٢٠١٨ علیه ایران، صفآرایی خواهند کرد، بهنظر میرسد طرفداران ایران در عراق در انتخابات پیشِرو شکست بخورند. بااینهمه به نظر میآید این مسئله تأثیر اندکی بر نفوذ ایران در عراق داشته باشد. در سیستم الکترال و انتخاباتی عراق برای هر ائتلاف سیاسی، بهدستآوردن بیش از ٢٠ درصد آرا بسیار مشکل است؛ یعنی ائتلافهای متنوع سیاسی باید در ساماندادن به ائتلافهای لازم برای تشکیل دولت، با هم به نتیجه برسند. درحالیکه احزاب میکوشند وزارتخانههای پرمنفعت را برای خود حفظ کنند، از اهدافی که برای آن مبارزه کردهاند – اهدافی مانند حفظ استقلال عراق- دور میمانند. درست مانند دولتهایی که از زمان حمله ٢٠٠٣ تاکنون تشکیل شدهاند، دولت آتی و بعدی متشکل از احزابی خواهد بود که کشور را به جهات مختلف خواهند کشید.
نه ایالات متحده و نه عربستان سعودی یا هر کشور دیگری قادر نخواهد بود در این معرکه، صاحب نفوذ تعیینکننده شود.
در برابر این وضعیت فقط یک احتمال وجود دارد که میتواند یک چالش واقعی برای نفوذ ایران پدید آورد و آن دخالت مستقیم آیتاللهالعظمی علی سیستانی، رهبر شیعیان عراق است. در سال ٢٠١٤ آیتالله سیستانی فتوایی صادر کرد که از عراقیها میخواست از کشور در برابر داعش دفاع کنند. در پاسخ به این فتوا هزاران نفر از شیعیان عراق به ارتش و سایر گروههای رزمنده پیوستند که شامل نیروهای شبهنظامی طرفدار ایران هم میشدند. تأثیر ناخواسته این فتوا این بود که به این گروهها بهشکلی مشروعیت مذهبی اعطا کرد. بسیاری از مفسران گمانهزنی کردهاند که اکنون آیتالله سیستانی در آستانه لغو فتوای خود است تا در اثر آن نیروهای بسیج مردمی خود را منحل اعلام کنند. درحالحاضر چنین چیزی محتمل بهنظر نمیرسد. نیروهای بسیج مردمی از مشروعیت وسیعی برخوردارند و این بهخاطر خدماتشان در نبرد با داعش بوده است. بسیاری از عراقیها ترجیح میدهند این نیروها بهعنوان بخشی از نیروهای امنیتی رسمی باقی بمانند. حتی آقای عبادی با چنین انحلالی به همین دلایل مخالف است، اما یک فتوای جدید از سوی آیتالله سیستانی بهدنبال آزادی کامل سرزمینهای عراق از دست داعش، میتواند تعهدات آندسته از عراقیهایی را که در سال ٢٠١٤ داوطلب پیوستن به ارتش و پلیس بودهاند، بازتعریف کند.
Friday, 28 February , 2025