ندای گیلان-نوذر شفیعی:در جهان هیچ کشوری نه آغازگر مذاکره است و نه طرف مقابل را به مذاکره و شروع این امر دعوت می‌کند. اغلب کشورها در صورت احترام متقابل تلاش می‌کنند کدورت‌ها و اختلافات را از طریق مذاکره و متاثر از مذاکره و در چارچوب یک بده بستان حل و فصل کنند. با عنایت به این مهم، آمریکایی‌ها هم در صدد بستن درهای مذاکره نیستند؛ زیرا بستن درهای مذاکره به معنی بستن دیپلماسی و رایزنی‌های سیاسی و عدم تمایل به رفع مشکلات و اختلافات از راه گفت‌وگوست. اما سخنان اخیر آقای برایان هوک رئیس «گروه اقدام ایران» در وزارت خارجه آمریکا مبنی بر «مذاکره و دادن امتیاز به ایران در صورت اتخاذ تصمیمات متفاوت!» در چارچوب سیاست‌های ایالات متحده مطرح می‌شود. سیاست واشنگتن یا به طور مشخص‌تر سیاست‌های دولت آقای ترامپ این است که به مرگ می‌گیرد تا به تب راضی کند! یا اینکه حجم زیادی از مطالبات را مطرح می‌کند؛ مانند مطالبات 12گانه مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا. کاخ سفید به نیکی می‌داند این‌گونه مطالبات نتیجه مدنظر آنها را نخواهد داشت. حال که می‌دانند منظور نظرشان محقق نخواهد شد، سعی می‌کنند با نشان دادن یک چهره انعطاف‌پذیرتر، سطح مطالبات خود را پایین بیاورند و دوباره بحث مذاکره را پیش بکشند. این نکات را باید مدنظر داشت که اولا ایران و آمریکا در دولت اوباما با هم مذاکره کرده‌اند که اتفاقا به نتیجه مثبتی هم رسید؛ به نام برجام. اینکه تیم جدید مستقر در کاخ سفید آن توافق را نادیده گرفت و بعد دنبال آن است که مذاکرات جدیدی را آغاز کند، تنها و تنها نشان دهنده زیاده‌خواهی تیم دونالد ترامپ است.
در هر حال به نظر این گونه سخنان مقامات آمریکایی از جمله آقای برایان هوک بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد. البته ترامپ بی میل به مذاکره با ایران نیست اما این مذاکرات قطعا مدنظر ایران نخواهد بود. ترامپ نه به دنبال مذاکره است و نه تغییر رفتار و بدیهی است که تهران با وجود چنین طرحی، مذاکره را نخواهد پذیرفت. اما اگر قرار بر مذاکره باشد، ایران باید اولین پیش شرطش بازگشت ایالات متحده به برجام باشد. آمریکا باید این توافقنامه را همانگونه که هست اجرا کند. در آن شرایط است که شاید ایران درهای مذاکره را بر روی واشنگتن بگشایند. بنابراین اولا آمریکا باید به برجام باز گردد و دوم اینکه درباره موضوعاتی سخن گفته شود که هر دو طرف درباره آن آمادگی داشته باشند. اما به نظر می‌رسد در ایام حضور آقای حسن‌روحانی در نیویورک هم در مجمع عمومی سازمان ملل، هم در شورای امنیت و هم در حاشیه نشست‌ها و دیدارهای دوجانبه سران کشورها و مقامات جمهوری اسلامی، بحث ایران و مذاکره داغ خواهد بود، اما این امر نیز در حد تبادل یکسری پیام‌ها و اظهار نظرها باقی خواهد ماند. تصور نمی‌شود در عمل اتفاق خاصی روی دهد، مگر اینکه مقامات کاخ سفید نشان دهند که اهل مذاکره هستند، اراده لازم برای مذاکره را دارند، حسن نیت در راه انجام مذاکره و گفت‌وگو را دارند و به توافقات و قول و قرارهای خود پایبند هستند. در غیر این صورت مذاکره برای مذاکره و دیدار برای دیدار فایده‌ای ندارد هرچند که آقای ترامپ به دنبال این مدل از گفت‌وگوست. خروجی چنین دیدار و گفت‌وگوهایی «صفر» خواهد بود.
* کارشناس مسائل بین‌المللی
Wednesday, 12 March , 2025